Xây dựng Luật Đất đai trên tinh thần chuẩn bị kỹ lưỡng, từ sớm, từ xa

Tham dự buổi làm việc còn có Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải, Tổng thư ký, Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội Bùi Văn Cường, Chủ nhiệm các Uỷ ban: Kinh tế, Tài chính- Ngân sách, Pháp luật, Khoa học và Công nghệ, Bộ trưởng của các Bộ: Kế hoạch và Đầu tư, Tài chính, Xây dựng, Tài nguyên và Môi trường và lãnh đạo của Ban Kinh tế Trung ương, Kiểm toán Nhà nước, các bộ, ngành thuộc Chính phủ.

Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ phát biểu tại buổi làm việc

Buổi làm việc này thêm một lần khẳng định quan điểm của Chủ tịch Quốc hội về siết chặt kỷ luật, kỷ cương lập pháp, nâng cao chất lượng xây dựng luật với tinh thần chuẩn bị kỹ lưỡng, từ sớm, từ xa, đồng hành cùng Chính phủ, không “ngồi chờ” thụ động.

Trước đó, ngày 20/4/2021, Ban chỉ đạo tổng kết thực hiện Nghị quyết số 19 Trung ương khóa XI về tiếp tục đổi mới chính sách, pháp luật về đất đai ban hành Kế hoạch số 24, giao Đảng đoàn Quốc hội các nhiệm vụ: Chỉ đạo việc sửa đổi, bổ sung Luật Đất đai năm 2002; rà soát, hoàn thiện các đạo luật có liên quan, tạo cơ sở pháp lý cho việc thực hiện Nghị quyết và giám sát việc thực hiện trong phạm vi cả nước. 

Mới đây tại Kỳ họp thứ Nhất, Quốc hội khoá XV đã ban hành Nghị quyết 17 về Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2022, điều chỉnh Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2021, theo đó, dự án Luật Đất đai (sửa đổi) được Quốc hội cho ý kiến lần 1 tại kỳ họp thứ 3 (tháng 5/2022), cho ý kiến lần 2 tại kỳ họp thứ 4 (tháng 10/2022).

Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ chủ trì buổi làm việc 

Theo Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi Trường Trần Hồng Hà, song song với quá trình tổng kết Nghị quyết số 19-NQ/TW của Trung ương, Chính phủ đã chủ động thành lập Ban Chỉ đạo để tổng kết thi hành Luật Đất đai và Xây dựng Luật Đất đai (sửa đổi). 
Tới nay, cơ bản các Bộ, ngành và địa phương đều tổ chức tổng kết thi hành Luật Đất đai và gửi báo cáo về Bộ Tài nguyên và Môi trường để cập nhật và hoàn thiện Báo cáo tổng kết thi hành Luật Đất đai, đồng thời với hoàn thiện các chính sách cụ thể của dự án Luật Đất đai (sửa đổi). 

Bộ tiếp tục xây dựng Phiếu xin ý kiến gửi các Ban cán sự Đảng và 63 địa phương để hoàn thiện tổng kết thi hành Luật và có cơ sở hoàn thiện định hướng chính sách của Luật; tổ chức nhiều Hội nghị, hội thảo khoa học, làm việc với các Bộ, ngành, cơ quan Trung ương, một số địa phương, với các chuyên gia, nhà khoa học, nhà quản lý và các tổ chức quốc tế (World bank, ADB…) về các nội dung dự thảo Báo cáo tổng kết, báo cáo đề xuất đổi mới chính sách, pháp luật về đất đai; học tập kinh nghiệm quốc tế về quản lý đất đai ở các nước phát triển cũng như các nước có điều kiện tương đồng với Việt Nam.

Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi Trường Trần Hồng Hà phát biểu

Trên cơ sở Nghị quyết 19 của Trung ương, Bộ trưởng Trần Hồng Hà cũng nêu 9 định hướng sửa đổi Luật Đất đai 2013 là: Về quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất; Về giao đất, cho thuê đất, chuyển mục đích sử dụng đất; Về thu hồi, bồi thường, giải phóng mặt bằng; giá đất;  tài chính đất đai; quy định cụ thể vai trò, trách nhiệm của các cơ quan Nhà nước trong quản lý, sử dụng đất đai; xây dựng hệ thống thông tin, cơ sở dữ liệu đất đai, đo đạc, lập hồ sơ địa chính, cấp giấy chứng nhận; quyền của người sử dụng đất và chế độ sử dụng đất.

Trong thời gian tới, để triển khai Nghị quyết số 17/2021/QH15 của Quốc hội, Bộ sẽ bám sát quá trình tổng kết Nghị quyết 19-NQ/TW để phối hợp chặt chẽ với các bên nghiên cứu, xây dựng các nội dung của dự án Luật Đất đai (sửa đổi); tổ chức lấy ý kiến rộng rãi đối với nội dung dự thảo Luật; tổng hợp tiếp thu, giải trình các ý kiến góp ý và hoàn thiện hồ sơ dự án Luật theo quy định của pháp luật; tổ chức truyền thông chủ động về những chủ trương định hướng lớn trong suốt quá trình sửa đổi Luật để tạo sự đồng thuận trong hệ thống chính trị và Nhân dân.

Toàn cảnh buổi làm việc 

Tại buổi làm việc các Chủ nhiệm Uỷ ban của Quốc hội, Bộ trưởng và lãnh đạo các cơ quan đều khẳng định vai trò, vị trí quan trọng của Luật Đất đai, góp ý nhiều nội dung liên quan tới công tác tổ chức sửa đổi luật, các bất cập trong quy định hiện hành và các định hướng lớn về nội dung của luật.

Kết luận tại cuộc làm việc, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ nhấn mạnh Luật Đất đai có vị trí trung tâm trong hệ thống pháp luật về đất đai, một trong những hệ thống văn bản pháp luật có tầm quan trọng đặc biệt tác động phạm vi rất lớn, tính phức tạp và độ khó rất cao, chuyên sâu.

Do vậy, để tiến hành sửa đổi Luật Đất đai 2013, Chủ tịch Quốc hội yêu cầu: “Cần phải thể chế hóa cụ thể hóa kịp thời những vấn đề được nêu trong văn kiện Đại hội 13 của Đảng, ý kiến sắp tới của Trung ương sau khi tổng kết Nghị quyết 19 và tổ chức lấy ý kiến của nhân dân các ngành, các cấp một cách thận trọng kỹ lưỡng trong quá trình soạn thảo để hoàn thiện hồ sơ trình Quốc hội đảm bảo tiến độ và chất lượng. Chúng tôi đề nghị Ban Kinh tế Trung ương của Bộ Tài nguyên các cơ quan báo chí bám sát quán triệt cả Nghị quyết 39-NQ/TW của bộ Chính trị về huy động các nguồn lực phát triển kinh tế phải bảo đảm chín muồi vừa kịp thời xử lý vướng mắc đang đặt ra nhưng cũng phải bảo đảm để hệ thống chính sách pháp luật về đất đai có tính dự báo có tầm nhìn dài hạn, hạn chế việc sửa đổi, bổ sung những biện pháp đặc thù mà chỉ mang tính chất tình thế thôi để vừa đảm bảo tính khả thi, tạo hành lang pháp lý ổn định cho công tác quản lý cũng như sự vận hành của các quan hệ kinh tế dân sự về đất đai, bảo đảm quốc phòng, an ninh, bảo vệ môi trường và thích ứng với biến đổi khí hậu”.

Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ phát biểu kết luận

Trong quá trình tổng kết thi hành Luật Đất đai năm 2013, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ đề nghị Bộ Tài nguyên và Môi trường, Bộ Kế hoạch đầu tư, các bộ ngành chức năng tham mưu cho Chính phủ rà soát để kịp thời sửa đổi, bổ sung những vấn đề bất cập, có liên quan đến chồng chéo trong pháp luật về đất đai và xác định cả những vướng mắc, tồn tại, hạn chế trong tổ chức, thực thi để có phương án xử lý phù hợp.

“Đặc biệt là phải có giải pháp hiệu quả để đẩy mạnh vận hành các quan hệ đất đai theo cơ chế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa. Nâng cao chỉ số tiếp cận đất đai chuyển sang nền hành chính phục vụ hiện đại, lấy người dân doanh nghiệp làm trung tâm về thúc đẩy các giao dịch về quyền sử dụng đất phát triển thị trường bất động sản công khai, minh bạch và lành mạnh, giải quyết hiệu quả tình trạng lãng phí, thất thoát, khiếu nại, tố cáo trong lĩnh vực về đất đai, đảm bảo ngày càng tốt hơn quyền lợi của người sử dụng đất, nhất là đối với người được Nhà nước giao đất nông nghiệp đối tượng dễ bị tổn thương, đảm bảo đời sống việc làm cho người có thu hồi đất”, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ nói.

Cơ bản nhất trí với với kế hoạch triển khai tiếp theo và Bộ Tài nguyên và Môi trường đã đề ra, Chủ tịch Quốc hội yêu cầu quá trình soạn thảo vừa phải khắc phục tình trạng luật ống luật khung, vừa khắc phục tình trạng chưa đủ rõ đã chốt cứng trong luật dẫn tới tuổi thọ Luật ngắn. Với 9 định hướng sửa đổi nội dung của Bộ Tài Nguyên và Môi trường, Chủ tịch Quốc hội đề nghị không xác định “cứng” 9 nội dung này mà trong quá trình đánh giá thực tiễn có thể xuất hiện nhiều nội dung khác cần chỉnh sửa và sẵn sàng bổ sung, tiếp thu. 

“Đây là cơ hội rất lớn để sửa đổi luật, nhất là bộ luật quan trọng như Luật đất đai, nên phải tạo ra những chuyển biến căn bản, căn cơ cho việc quản lý, sử dụng, khai thác tài nguyên đặc biệt quan trọng này”, Chủ tịch Quốc hội đưa ra yêu cầu.

Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh, cần tiếp tục nghiên cứu chuyện phạm vi tác động của dự án luật là rất lớn, nên cần coi trọng việc đánh giá tác động một cách công khai, khách quan, những vấn đề mới mà chưa có quá trình nghiên cứu thì cần hết sức thận trọng. 

“Việc đại sự nên lắng nghe càng nhiều càng tốt, nhiều người nói, từ nhiều phía, khiêm tốn, cầu thị, gạn đục khơi trong để đây thực sự là cơ hội tạo ra sự thay đổi căn bản trong thực hiện”, Chủ tịch Quốc hội lại nhắc lại yêu cầu này.

Trước mắt, Chủ tịch Quốc hội cũng yêu cầu Uỷ ban Kinh tế phối hợp với các Đoàn ĐBQH, HĐND của 63 địa phương, các chuyên gia góp ý Quy hoạch sử dụng đất cấp quốc gia giai đoạn 2021- 2030 tầm nhìn tới năm 2050 để Uỷ ban Thường vụ Quốc hội thảo luận, cho ý kiến tại Phiên họp tháng 10 tới.

Lan Chi