Lễ cúng bến nước của đồng bào Mạ

Đồng bào Mạ ở tỉnh Đắk Nông tổ chức Lễ cúng bến nước để cảm tạ thần linh.

Vài ngày trước lễ cúng, già làng chọn ngày lành để huy động mọi người dọn vệ sinh khắp bon làng và xung quanh khu vực bến nước làm lễ cúng; dựng các máng nước, bằng ống tre, nứa. Các nam thanh niên khỏe mạnh thì vào rừng chặt cây tre cao khoảng 6-7m về dựng cột nêu để kết nối giữa con người với các vị thần linh. Cây nêu được trang trí rất công phu. Thân cây nêu được khắc những hoa văn, họa tiết và tô màu hài hòa, sinh động, đẹp mắt.

Lễ vật cúng gồm 1 con dê, 1 con gà, nải chuối, ché rượu cần. Sau khi cắt tiết con vật hiến sinh, già làng sẽ lấy máu bôi lên cây nêu và các vật xung quanh. Rồi sau đó, già làng khấn. Sau lễ cúng, mọi người lấy nước vào các quả bầu khô, bỏ vào gùi và cõng về nhà dùng.

Lễ cúng bến nước là một hình thức sinh hoạt văn hóa cộng đồng mang nhiều ý nghĩa tích cực trong đời sống tâm linh của người Mạ. Không chỉ đơn thuần là tín ngưỡng, phong tục mà còn giúp người dân nâng cao ý thức về tầm quan trọng của nước trong đời sống thường ngày để giữ gìn, bảo vệ. Già làng còn coi đây là cách giáo dục lớp trẻ hữu hiệu nhất. Đặc biệt, để cùng nhau bảo vệ nguồn nước thì luật tục của người Mạ cũng quy định rõ, nếu ai làm ô nhiễm nguồn nước sẽ bị phạt. Hình thức phạt như sau “Làm ô nhiễm nguồn nước ăn thì chủ nhà phải tát nước cho hết phèn; phải cúng cho thần linh 1 con lợn, 1 bầu gạo, 1 con dê, 1 bầu cháo và 1 con trâu cho bon làng”…

Ngày nay, dù cuộc sống có nhiều đổi thay nhưng đồng bào Mạ ở một số địa phương trong tỉnh vẫn duy trì Lễ cúng bến nước và tùy theo điều kiện từng vùng mà tổ chức lớn hay nhỏ.

N.B