Mở rộng nhóm tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc để tăng số người tham gia

Quang cảnh buổi Tọa đàm.

Nhấn mạnh về ý nghĩa của chính sách BHXH, Phó Tổng Giám đốc BHXH Việt Nam Lê Hùng Sơn cho rằng, BHXH là một trụ cột chính của hệ thống ASXH tại Việt Nam. Qua hơn 7 năm thi hành, Luật BHXH năm 2014 đã khẳng định tính đúng đắn của chính sách BHXH theo nguyên tắc đóng - hưởng, đáp ứng nguyện vọng của đông đảo người lao động (NLĐ), bảo đảm ASXH và hội nhập quốc tế.

Hội nghị lần thứ bảy Ban Chấp hành Trung ương khóa XII đã ban hành Nghị quyết số 28-NQ/TW về cải cách chính sách BHXH với mục tiêu cải cách chính sách BHXH để BHXH thực sự là một trụ cột chính của hệ thống ASXH, từng bước mở rộng vững chắc diện bao phủ BHXH, hướng tới mục tiêu BHXH toàn dân; phát triển hệ thống BHXH linh hoạt, đa dạng, đa tầng, hiện đại và hội nhập quốc tế theo nguyên tắc đóng - hưởng, công bằng, bình đẳng, chia sẻ và bền vững; nâng cao năng lực, hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước và phát triển hệ thống thực hiện chính sách BHXH theo hướng tinh gọn, chuyên nghiệp, hiện đại, tin cậy và minh bạch.

Theo đánh giá của Tổ chức Lao động quốc tế (ILO), Nghị quyết số 28-NQ-TW có nhiều nội dung tiến bộ, tiệm cận với các tiêu chuẩn về an sinh xã hội trong các Công ước quốc tế và khuyến nghị của ILO.

Do vậy, việc thể chế hóa các quan điểm, đường lối, chính sách của Đảng và Nhà nước về BHXH tại Nghị quyết số 28-NQ/TW cần được triển khai thông qua việc sửa đổi, bổ sung nhiều văn bản luật có liên quan theo lộ trình phù hợp với điều kiện phát triển kinh tế - xã hội của đất nước, trong đó có Luật BHXH.

BHXH Việt Nam là cơ quan thuộc Chính phủ, được Chính phủ giao tổ chức thực hiện các chế độ, chính sách BHXH, bảo hiểm y tế (BHYT); tổ chức thu, chi chế độ BH thất nghiệp; quản lý và sử dụng các quỹ: BHXH, BHYT, BH thất nghiệp; thanh tra chuyên ngành việc đóng BHXH, BHYT, BH thất nghiệp theo quy định của pháp luật.

“Sau khi nghiên cứu hồ sơ đề nghị xây dựng Luật BHXH (sửa đổi), BHXH Việt Nam nhận thấy một số nội dung cần được làm rõ và điều chỉnh trong dự thảo Luật BHXH (sửa đổi) và những nội dung này cần có những ý kiến đóng góp của các chuyên gia quốc tế có chuyên muôn và am hiểu về hệ thống ASXH trên toàn cầu”, Phó Tổng Giám đốc Lê Hùng Sơn nhấn mạnh.

Chia sẻ kinh nghiệm về vấn đề này, ông Robert J.Palacios - Chuyên gia trưởng lĩnh vực ASXH khu vực Đông Á - Thái Bình Dương cho biết, việc sửa đổi Luật BHXH có ý nghĩa rất quan trọng, đáp ứng yêu cầu thực tiễn trong bối cảnh hiện nay.

Việt Nam là quốc gia châu Á đang già hoá dân số nhanh nhất, nhanh hơn cả Nhật Bản và Trung Quốc nên vấn đề bao phủ BHXH cũng như sửa đổi, bổ sung Luật BHXH cần phải được triển khai. Vì vậy, Việt Nam cần tăng cường thực hiện các biện pháp nhằm tăng tỷ lệ người dân tham gia vào hệ thống BHXH.

Đánh giá về vấn đề mở rộng diện bao phủ BHXH và thực trạng tại Việt Nam, ông Christophe Lemiere - Quản lý Chương trình Phát triển Con người tại Việt Nam cho rằng, tỷ lệ tham gia BHXH bắt buộc tại Việt Nam thấp là do quy định thời gian tối thiểu hưởng lương hưu dài (20 năm).

Việt Nam cũng là một trong ít nước duy nhất cho phép người lao động rút BHXH một lần, từ đó làm tăng áp lực lên hệ thống ASXH; đồng thời, Nhà nước phải hỗ trợ thu nhập cho lượng lớn người dân là người cao tuổi không tham gia vào hệ thống ASXH.

Cũng theo ông Christophe Lemiere, nếu Luật BHXH (sửa đổi) mở rộng nhóm tham gia BHXH bắt buộc đến tất cả NLĐ làm công (khu vực công, doanh nghiệp tư nhân, hộ kinh doanh) thì số người tham gia vào hệ thống BHXH tại Việt Nam sẽ tăng theo.

“Để chính sách BHXH phát triển bền vững, Chính phủ cần tăng diện tham gia BHXH bắt buộc, hạn chế số người rút BHXH một lần, hỗ trợ từ 30% - 50% mức đóng BHXH tự nguyện cho nhóm người nghèo thì mới có thể đạt mục tiêu 60% lực lượng lao động tham gia BHXH vào năm 2030”- ông Christophe Lemiere nhấn mạnh.

Tại Tọa đàm, các thành viên tổ xây dựng Luật BHXH và các chuyên gia Ngân hàng Thế giới đã trao đổi, thảo luận làm rõ những vấn đề liên quan như: Độ bao phủ BHXH; tích hợp giữa chính sách BHXH với hưu trí xã hội; giải pháp về tài chính cũng như tính hấp dẫn thu hút lao động tham gia BHXH tự nguyện; khoảng trống giữa hưởng lương hưu với hưu trí xã hội; kịch bản truyền thông với từng nhóm đối tượng, từng vùng miền; cân đối quỹ BHXH; tỷ lệ hưởng BHXH một lần…

Kết luận Tọa đàm, Phó Tổng Giám đốc BHXH Việt Nam Lê Hùng Sơn đã cảm ơn tới các chuyên gia về những chia sẻ kinh nghiệm của các quốc gia trong phát triển BHXH, cũng như những gợi mở, đề xuất nhằm phát triển, tăng độ bao phủ BHXH trong thời gian tới. Đồng thời, mong muốn Ngân hàng Thế giới tiếp tục hỗ trợ BHXH Việt Nam thực hiện quản trị hệ thống BHXH trong thời kỳ công nghệ số đạt hiệu quả cao.

Lê Hà