Để có nhiều tác phẩm báo chí Hải Phòng chất lượng cao

Tổng kết trao giải báo chí “Chung tay xây dựng thành phố Hải Phòng công nghiệp, hiện đại, văn minh - năm 2021” 

Nhìn tổng thể, các tác phẩm dự giải năm nay đã phản ánh kịp thời, tương đối toàn diện, bám sát đời sống chính trị, kinh tế, xã hội, an ninh – quốc phòng của thành phố và đất nước năm 2021. Đó là những tác phẩm như : “Xã nông thôn mới kiểu mẫu “Made in Hải Phòng” - Cách làm đột phá sáng tạo, đi trước cả nước”; “Tầm vóc Hải Phòng hôm nay”; “Chuyển đổi số Hải Phòng: Động lực bứt phá từ thách thức”; “Đẩy nhanh tiến độ xây dựng Cảng cửa ngõ quốc tế Lạch Huyện: Đưa cảng biển Hải Phòng vươn tầm “Cảng đặc biệt””; “Bản lĩnh Hải Phòng trong 3 đợt chống giặc Covid”; “Chuyện loa phường”;  “Đưa cán bộ trẻ dưới 35 tuổi về huyện, xã tại Hải Phòng - Tư duy đổi mới, cách làm sáng tạo”; “Người dốc lòng xây dựng điểm sáng y tế trên đảo”; “Xử lý những điểm nóng về đất đai và xây dựng - Bài học và kinh nghiệm quý từ Hải Phòng”... Các tác phẩm báo chí tham dự giải làm sáng rõ vai trò những người làm báo là lực lượng đi đầu trên mặt trận tư tưởng, văn hóa, luôn có mặt những nơi khó khăn, nguy hiểm... góp phần đắc lực vào những thành quả chính trị, kinh tế, xã hội của thành phố, đất nước.  Đây chính là thành công của giải.

Tuy nhiên, cũng như những năm gần đây, giải báo chí  năm nay chưa có sự bứt phá về chất lượng, chưa thực sự phong phú về thể loại, sự không đồng đều về số lượng cũng như chất lượng giữa các cơ quan báo chí trên địa bàn... Đây cũng chính là một phần nào nguyên do nỗi trăn trở, tiếc nuối của không ít những người làm báo trên địa bàn thành phố và bạn đọc, xem, nghe đài... khi liên tục những năm gần đây Hải Phòng ít có những tác phẩm báo chí đạt giải cao trong các giải Báo chí quốc gia hằng năm. Trong khi đó, Hải Phòng những năm gần đây là vùng đất sôi động với sự bứt phá ngoạn mục về kinh tế - xã hội, là nhân tố, điểm sáng về kinh tế -xã hội của khu vực và cả nước. Đây chính là chất liệu, điều kiện rất thuận lợi để mỗi người làm báo sáng tạo nên những tác phẩm báo chí chất lượng cao, xuất sắc.                                                 

Lựa chọn, phát hiện đề tài hay, độc đáo

Có nhiều yếu tố để tạo nên một tác phẩm báo chí xuất sắc. Nhưng qua thực tế chấm giải, có thể thấy, việc lựa chọn, phát hiện được đề tài hay, độc đáo là yếu tố chung hàng đầu và “ăn điểm” cao đối với những tác phẩm báo chí lọt vào vòng chung khảo và đoạt giải.... Cuộc thi báo chí  “Chung tay xây dựng thành phố Hải Phòng công nghiệp, hiện đại, văn minh - 2021” chủ đề trải rộng các lĩnh vực với thực tiễn đời sống... Những tác phẩm đoạt giải ở các mức độ khác nhau đã phát hiện, đề cập, phản ánh được những vấn đề thời sự một cách sâu sắc, sinh động, có sức lan tỏa, tác động xã hội như: Những đột phá về phát triển kinh tế, xã hội; vừa bảo vệ, giữ được tăng trưởng kinh tế, vừa phòng chống đại dịch, bảo đảm an sinh – xã hội... của thành phố.  Trong đó, nhóm tác giả phóng viên kinh tế Báo Hải Phòng đã lựa chọn một vấn đề mới, khá độc đáo trong lĩnh vực kinh tế rất sôi động của Hải Phòng : “Xã nông thôn kiểu mẫu “Made in Hải Phòng” - Cách làm đột phá, sáng tạo, đi trước cả nước”.  Hải Phòng là thành phố công nghiệp, cảng biển, thành phố lớn thứ ba cả nước đang có tốc độ tăng trưởng trưởng kinh tế, đô thị hóa trong top đầu cả nước. Thế nhưng với truyền thống năng động, sáng tạo của quê hương khoán sản phẩm tới hộ nông dân và tới nay vẫn có tới 55% dân số ở nông thôn, Hải Phòng luôn chú trọng đầu tư đổi mới, đạt nhiều thành công lĩnh vực nông nghiệp, nông thôn. Đặc biệt là chương trình xây dựng nông thôn mới. Có những vấn đề tưởng như dễ nhàm chán vì đã biết, đã nói nhiều... nhưng phóng viên đã nhìn thấy được, cắt lát được những góc độ mới như tác phẩm “Chuyện loa phường” hay tác phẩm “Khám phá quần đảo Cát Bà – Chuỗi “ngọc xanh” giữa biển khơi”... của nhóm tác giả Đài Phát thanh và Truyền hình Hải Phòng, “Người dốc lòng xây dựng điểm sáng y tế trên đảo” - Báo Quân khu 3, “Xử lý rác thải sinh hoạt khu vực nông thôn - Tháo gỡ khó khăn vướng mắc từ gốc”; “Di tích quốc gia Đình cổ An Biên (quận Lê Chân)”- Báo Hải Phòng...          

Chủ đề chung của báo chí hàng năm là thực tế về đời sống chính trị, kinh tế - xã hội - quốc phòng - an ninh của đất nước và có những vấn đề, sự kiện thời sự, nóng theo các năm. Phần lớn các tác giả đều nhìn ra được, nhưng lựa chọn đề tài nào hay, nhất là phát hiện được vấn đề mới, độc đáo, hấp dẫn trong những vấn đề chung lại tùy thuộc vào khả năng nhanh nhậy, kinh nghiệm nghề nghiệp của mỗi phóng viên, cơ quan báo chí.

Trao giải báo chí “Chung tay xây dựng thành phố Hải Phòng công nghiệp, hiện đại, văn minh - năm 2021” 

Bám sát thực tiến, dấn thân để có chất liệu quý...

Khoảng hơn 80% tác phẩm vào chung khảo là bài dài kỳ (từ 2 kỳ trở lên) và của nhóm tác giả. Đây là những tác phẩm được xây dựng, thực hiện công phu, kỹ lưỡng, nên nhiều tác phẩm phản ánh được vấn đề tương đối toàn diện, sâu sắc... cho thấy sự đầu tư của phóng viên và cơ quan báo chí. Phần lớn những tác phẩm đoạt giải nằm trong nhóm này. Trong đó có những tác phẩm in đậm dấu ấn dấn thân của các nhà báo: những phóng viên không ngại gian khó, bám sát cơ sở, hiện trường, thậm chí hiểm nguy khi vào những điểm nóng như tâm dịch Covid-19, ngoại thành, biển đảo... những biên tập viên bám trụ ngày đêm tại tòa soạn “đánh vật” với từng câu chữ, phân đoạn hình ảnh, âm thanh... để hoàn chỉnh mỗi tác phẩm khi lên khuôn báo, sóng chương trình... Chính từ đây, những chi tiết sống động, hấp dẫn, bám sát hơi thở cuộc sống đã được đưa vào các tác phẩm mang đến cảm xúc chân thực, lan tỏa cho bạn đọc. Đáng chú ý là nhiều tác phẩm dự giải đổi mới phương thức thể hiện tác phẩm chuyên nghiệp hơn, hiện đại hơn. Những tác phẩm báo viết ít bài còn kết cấu nêu thực trạng là chính, đến nêu giải pháp, kết luận là đuối hơi nhạt. Nhiều tác phẩm chú trọng rút tít phụ, tít xen, sapo, hình ảnh, biểu đồ minh họa công phu, đẹp. Nhất là các tác phẩm truyền hình. Tác phẩm: “Tầm vóc Hải Phòng hôm nay” của nhóm tác giả Đài Phát thanh và Truyền hình Hải Phòng là một ví dụ. Đề tài tác phẩm không mới, độc đáo. Tuy nhiên, đây là một tác phẩm thể hiện sự công phu, tâm huyết của các tác giả, có giá trị về mặt tư liệu, địa bàn tác nghiệp, có hình ảnh, hiệu ứng âm thanh và nhiều ứng dụng công nghệ mới, sinh động, có hiệu ứng lan tỏa với người xem... Những yếu tố vượt trội này giúp cho tác phẩm giành giải nhì.

Tuy nhiên, cách thức thể hiện vẫn là điểm yếu chung ở nhiều tác phẩm. Trong đó có những tác phẩm xây dựng chủ yếu bằng sự tổng hợp, biên tập từ những báo cáo, hội nghị... thiếu sự quan sát, tiếp cận hiện trường. Đáng tiếc là có những tác phẩm có đề tài nóng, có sự đầu tư, bám cơ sở... nhưng sự thể hiện không mạch lạc, kết cấu lỏng lẻo, không thống nhất... như một số tác phẩm về chống dịch Covid, xây dựng Đảng, thu hút đầu tư nước ngoài, cải cách hành chính...Vì thế đã không giành được điểm cao từ Hội đồng Giải.

Có thể thấy những tác phẩm đoạt giải cao đều có tính phát hiện, bám sát thực tiễn, nắm chắc vấn đề, phản biện, đề xuất sâu, có cách thể hiện sinh động, mạch lạc, có hiệu quả xã hội tích cực.

Hy vọng từ những vấn đề rút ra qua cuộc thi báo chí “Chung tay xây dựng thành phố Hải Phòng công nghiệp, hiện đại, văn minh - năm 2021” , gợi ý phần nào cùng các cơ quan báo chí, người làm báo Hải Phòng sẽ có nhiều tác phẩm báo chí xuất sắc, đoạt giải cao ở các Giải báo chí quy mô toàn quốc và thành phố sắp tới./.

Nhà báo Trọng Nghĩa

Ủy vien BCH Hội Nhà báo Việt Nam