Vai trò của báo Đảng địa phương vùng Đông Bắc trong phát triển kinh tế vùng

Vai trò và thực trạng báo Đảng địa phương vùng Đông Bắc trong vấn đề phát triển kinh tế vùng

Vùng Đông Bắc Việt Nam, một trong sáu vùng kinh tế trọng điểm của cả nước, sở hữu vị trí địa lý chiến lược, tài nguyên phong phú và tiềm năng phát triển đa dạng. Tuy nhiên, khu vực này cũng đang đối mặt với nhiều thách thức trong quá trình phát triển, bao gồm bất cập về hạ tầng, liên kết vùng chưa chặt chẽ và sự chênh lệch trong thu hút đầu tư giữa các địa phương. Các báo Đảng địa phương như Báo Bắc Giang, Báo Quảng Ninh và Báo Hải Dương đã đóng vai trò quan trọng trong việc tuyên truyền về lợi thế của vùng, phản ánh thực trạng phát triển kinh tế, đồng thời đề xuất giải pháp thúc đẩy tăng trưởng bền vững.

Tiến hành khảo sát báo điện tử của 03 báo Đảng địa phương vùng Đông Bắc diện khảo sát là Báo Quảng Ninh (baoquangninh.vn), Báo Hải Dương (baohaiduong), Báo Bắc Giang (baobacgiang.vn) trong thời gian từ tháng 1/2023 đến tháng 12/2024, tác giả đã khảo sát được 495 tác phẩm báo chí mang nội dung tuyên truyền về phát triển kinh tế vùng, trong đó có 168 tác phẩm trên Báo điện tử Bắc Giang (chiếm 34%), có 178 tác phẩm trên Báo điện tử Quảng Ninh (chiếm 36%) và 149 tác phẩm trên Báo điện tử Hải Dương (chiếm 30%). Tỷ lệ cụ thể như sau:

Sơ đồ: Tỷ lệ số bài viết tuyên truyền về phát triển kinh tế vùng trên 03  báo Đảng địa phương vùng Đông Bắc diện khảo sát

Về nội dung tuyên truyền, qua khảo sát của tác giả, cả 03 báo Đảng địa phương vùng Đông Bắc diện khảo sát đều tập trung vào 03 nhóm nội dung, chủ đề chính sau:

Một là, tuyên truyền về chủ trương, chính sách phát triển kinh tế vùng của Đảng, Nhà nước và của mỗi địa phương

 Hai là, tuyên truyền về lợi thế của vùng và thực trạng phát triển kinh tế vùng Đông Bắc

Ba là, tuyên truyền về những điển hình tiên tiến, những mô hình kinh tế giỏi và những giải pháp thúc đẩy phát triển kinh tế vùng.

Nhìn chung, việc tuyên truyền về phát triển kinh tế vùng trên báo Đảng địa phương vùng Đông Bắc đã đạt được nhiều thành công đáng ghi nhận. Các bài viết không chỉ cung cấp thông tin chi tiết về các chính sách và chương trình phát triển kinh tế mà còn khơi dậy tinh thần đoàn kết, sáng tạo của cộng đồng. Thông qua việc phản ánh thực tiễn, báo Đảng đã góp phần nâng cao nhận thức của người dân về vai trò quan trọng của phát triển kinh tế vùng trong bối cảnh hội nhập quốc tế. Một trong những thành công lớn của các báo Quảng Ninh, Hải Dương và Bắc Giang trong việc tuyên truyền về phát triển kinh tế là khả năng cung cấp thông tin kịp thời và chính xác. Trong bối cảnh nền kinh tế biến đổi nhanh chóng và phức tạp, việc thông tin được cập nhật một cách liên tục giúp người dân, doanh nghiệp và các nhà đầu tư không bị lỡ mất các cơ hội quan trọng. Việc đăng tải các bài viết về dự án đầu tư, sự kiện xúc tiến thương mại và các chính sách phát triển đã giúp làm sáng tỏ những thay đổi kinh tế tại các địa phương.

Bên cạnh những thành công, kết quả đạt được, việc tuyên truyền về phát triển kinh tế vùng trên báo Đảng địa phương vùng Đông Bắc vẫn còn một số hạn chế nhất định. Một trong những hạn chế đáng chú ý trong công tác tuyên truyền về phát triển kinh tế vùng trên các báo Đảng địa phương là sự thiếu đa dạng trong nội dung. Các bài viết thường phản ánh các chủ đề kinh tế truyền thống như khai khoáng, nông nghiệp hoặc một số ngành công nghiệp phổ biến, nhưng chưa khai thác sâu các lĩnh vực tiềm năng khác như chuyển đổi số, công nghiệp xanh, hay du lịch bền vững. Những lĩnh vực này, tuy mới mẻ, nhưng đang trở thành xu hướng phát triển chủ yếu trong nền kinh tế hiện đại và sẽ có tác động mạnh mẽ đến tương lai của vùng Đông Bắc. Tuy nhiên, các báo chưa thể hiện rõ được tầm quan trọng của những lĩnh vực này và chưa đề cập đến các mô hình hay chính sách hỗ trợ liên quan. Thêm vào đó, thiếu các bài viết phân tích sâu hoặc có tính phản biện về các chính sách kinh tế của các địa phương cũng là một vấn đề lớn. Điều này dẫn đến tình trạng thông tin tuyên truyền đôi khi chỉ mang tính một chiều, thiếu tính khách quan, và không tạo ra sự phản biện cần thiết. Các báo chưa tạo ra các diễn đàn thảo luận sâu sắc về các chính sách của Chính phủ hoặc các yếu tố tác động đến nền kinh tế địa phương. Khi thiếu các góc nhìn đa chiều và những phản biện mang tính xây dựng, báo chí không chỉ mất đi khả năng cung cấp cái nhìn toàn diện mà còn không thể giúp công chúng và các doanh nghiệp có cái nhìn thực tế và đúng đắn về các vấn đề kinh tế.

Một số giải pháp nhằm nâng cao vai trò của báo Đảng địa phương vùng Đông Bắc trong vấn đề phát triển kinh tế vùng

Một là, tăng cường công tác quản lý của Ban Biên tập các báo Đảng địa phương vùng Đông Bắc với vấn đề tuyên truyền về phát triển kinh tế vùng.

Chất lượng và hiệu quả tuyên truyền của báo chí phụ thuộc lớn vào công tác quản lý, trong đó vai trò của Ban Biên tập và Tổng Biên tập mang tính quyết định. Việc xây dựng kế hoạch tuyên truyền còn mang tính bị động, chưa theo sát nhu cầu thực tế, đòi hỏi sự đổi mới trong cách thức tổ chức và định hướng nội dung. Để nâng cao hiệu quả, kế hoạch tuyên truyền cần cụ thể, linh hoạt, đảm bảo tính cân đối giữa các đề tài, địa bàn và thời điểm. Đồng thời, cần khảo sát nhu cầu thông tin của công chúng, xây dựng các chuyên mục chất lượng cao, không chỉ phản ánh mà còn phân tích chuyên sâu, đưa ra giải pháp thực tiễn nhằm thúc đẩy sự phát triển kinh tế vùng.

Bên cạnh đó, các cơ quan báo chí cần tạo môi trường làm việc thuận lợi, minh bạch, phân công hợp lý và chăm lo đời sống cho đội ngũ phóng viên, biên tập viên. Việc đào tạo chuyên sâu về kỹ năng báo chí và kiến thức kinh tế là cần thiết để nâng cao năng lực tuyên truyền. Đồng thời, cần gia tăng số lượng phóng viên chuyên trách về kinh tế, đa dạng hóa thể loại bài viết và sáng tạo trong cách thể hiện để thu hút độc giả. Chế độ nhuận bút hợp lý và chính sách hỗ trợ tác nghiệp thực tế cũng đóng vai trò quan trọng trong việc khuyến khích đội ngũ làm báo. Đổi mới công tác quản lý là yêu cầu tất yếu để báo Đảng địa phương vùng Đông Bắc nâng cao chất lượng tuyên truyền, góp phần thúc đẩy sự phát triển kinh tế - xã hội khu vực.

Hai là, đổi mới nội dung và hình thức thể hiện trong tuyên truyền phát triển kinh tế vùng trên báo Đảng khu vực Đông Bắc.

Hiện nay, chúng ta đang sống trong thời kỳ bùng nổ của các phương tiện truyền thông đại chúng, nơi công chúng có vô vàn lựa chọn trong việc tiếp cận thông tin. Chính vì vậy, trong môi trường cạnh tranh khắc nghiệt này, các cơ quan báo Đảng địa phương vùng Đông Bắc cần không ngừng đổi mới cả về nội dung và hình thức để đáp ứng tốt hơn nhu cầu ngày càng cao của công chúng, đồng thời thu hút đông đảo độc giả và khán giả đến với các sản phẩm truyền thông của mình.

Báo Đảng khu vực Đông Bắc cần tập trung làm nổi bật các lợi thế kinh tế độc đáo của vùng. Đây là khu vực giàu tài nguyên thiên nhiên với trữ lượng lớn than đá và kim loại quý, đóng vai trò quan trọng trong ngành công nghiệp khai khoáng. Các bài viết có thể phân tích chuỗi giá trị khai thác khoáng sản từ khai thác đến chế biến và xuất khẩu, đi kèm với đánh giá tác động kinh tế - xã hội của ngành này. Ngoài ra, du lịch sinh thái và văn hóa cũng là thế mạnh cần khai thác triệt để. Bên cạnh đó, nông nghiệp đặc sản như cây dược liệu, chăn nuôi gia súc và nuôi trồng thủy sản tạo nên một bản sắc kinh tế riêng biệt cho Đông Bắc, mở ra hướng phát triển bền vững dựa trên lợi thế địa phương. Báo Đảng cũng cần phản ánh những mô hình ứng dụng công nghệ cao trong nông nghiệp, như hệ thống cảm biến theo dõi môi trường trồng trọt, hoặc các ứng dụng thương mại điện tử kết nối sản phẩm địa phương với thị trường rộng lớn. Các bài viết cần phân tích chi tiết hiệu quả của các chương trình phát triển kinh tế do nhà nước triển khai.

Nội dung các bài viết cũng cần được tăng cường tính phản biện về chính sách phát triển kinh tế vùng. Tính phản biện là yếu tố quan trọng giúp báo Đảng tạo ra những tác phẩm báo chí chất lượng cao, vừa mang tính định hướng, vừa đảm bảo tính khách quan. Bên cạnh việc giới thiệu những mô hình kinh tế hiệu quả, báo Đảng cần gia tăng tính phản biện về chính sách. Các bài viết không chỉ tô hồng thành tựu mà cần phân tích những khó khăn, thách thức, đề xuất giải pháp để chính sách thêm hiệu quả. Ngoài ra, việc tăng cường những câu chuyện người thật, việc thật sẽ giúp bài viết trở nên sinh động, truyền động lực cho độc giả. Nhờ vậy, báo Đảng không chỉ phản ánh thực tế mà còn góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế khu vực.

Bên cạnh đổi mới nội dung, hình thức thể hiện cũng đóng vai trò quan trọng trong việc thu hút độc giả. Báo Đảng cần tắng cường chuyên trang, chuyên mục rõ ràng, kèm theo hộp thông tin, biểu đồ và đồ họa thông tin để trể nên sinh động, khoa học hơn. Các bài báo trên báo in và báo điện tử cần được bố cục hợp lý, trình bày hài hòa, giúp người đọc dễ tiếp nhận thông tin. Ngôn ngữ báo chí cần ngắn gọn, rõ ràng, tránh lối diễn đàn khó hiểu. Đối với các bài viết mang tính học thuật, phải có giải thích rõ ràng để độc giả dễ hiểu. Đồng thời, cần tăng cường các thể loại báo chí như bình luận, xã luận, chính luận để gia tăng tính chuyên sâu và hàm lượng thông tin.

Báo điện tử của các cơ quan báo Đảng địa phương vùng Đông Bắc cũng cần đẩy mạnh việc sử dụng e-magazine, infographic, longform để tăng tính tương tác và đưa độc giả đến trải nghiệm thông tin đa dạng hơn. Việc kết hợp hình ảnh, video, đồ họa sẽ góp phần giúp thông tin trực quan, sinh động, dễ hiểu hơn và đạt hiệu quả tuyên truyền tốt nhất.

Ba là, bồi dưỡng năng lực, nâng cao kiến thức kinh tế, kỹ năng thể hiện các tác phẩm báo chí về đề tài phát triển kinh tế vùng.

Nhà báo viết về kinh tế không có nghĩa là chỉ cần có kiến thức về kinh tế. Bởi trong thực tế, các lĩnh vực đời sống xã hội đều có liên quan mật thiết đến nhau. Nhà báo viết về kinh tế phải tích lũy kiến thức của nhiều nghề nghiệp, nhiều chuyên môn, nhiều lĩnh vực. Do đó, cần chú trọng vào việc nâng cao kiến thức chuyên môn của đội ngũ phóng viên, đồng thời cải thiện kỹ năng thể hiện tác phẩm báo chí một cách chuyên nghiệp và hiệu quả.

Trước hết, phóng viên, nhà báo khi viết về đề tài này cần phải hiểu rõ đặc điểm kinh tế vùng Đông Bắc. Bên cạnh đó, phóng viên cần phải thường xuyên cập nhật các xu hướng phát triển kinh tế của vùng. Ngoài ra, việc theo dõi và phân tích các chương trình mục tiêu quốc gia như xây dựng nông thôn mới, giảm nghèo bền vững cũng là nhiệm vụ trọng tâm. Những chính sách này không chỉ cải thiện đời sống người dân mà còn thúc đẩy phát triển bền vững. Phóng viên cần đặt mình vào vai trò cầu nối thông tin, giúp người dân hiểu rõ các chính sách, đồng thời đưa ra những tiếng nói phản hồi từ thực tiễn.

Việc nâng cao chất lượng báo chí đòi hỏi đào tạo bài bản về chuyên môn và kỹ năng thể hiện cho đội ngũ những người làm báo. Các buổi tập huấn giúp phóng viên hiểu sâu về kinh tế vùng, rèn luyện kỹ năng phân tích, khai thác thông tin và trình bày nội dung hấp dẫn. Trải nghiệm thực tế tại các địa phương sẽ giúp bài viết sinh động và thuyết phục hơn. Báo Đảng địa phương cần học hỏi phương pháp khai thác đề tài từ các cơ quan báo chí lớn để nâng cao chất lượng tác phẩm. Trong kỷ nguyên số, phóng viên cần thành thạo công cụ phân tích dữ liệu, thiết kế đồ họa và biên tập đa phương tiện để đáp ứng nhu cầu độc giả.

Việc nâng cao kiến thức kinh tế và kỹ năng thể hiện tác phẩm báo chí là yếu tố cốt lõi giúp báo Đảng địa phương vùng Đông Bắc khẳng định vai trò trong bối cảnh kinh tế đang chuyển đổi mạnh mẽ. Khi phóng viên được đào tạo bài bản và có cơ hội trải nghiệm thực tế, họ không chỉ tạo ra những tác phẩm chất lượng mà còn góp phần thúc đẩy sự phát triển bền vững của khu vực. Đầu tư vào con người và công nghệ chính là chìa khóa để báo Đảng thực sự trở thành cầu nối hiệu quả giữa chính quyền và nhân dân trong kỷ nguyên số.

Bốn là, củng cố và mở rộng mạng lưới cộng tác viên viết về chủ đề phát triển kinh tế vùng Đông Bắc.

Cộng tác viên là lực lượng quan trọng giúp báo chí phát triển bền vững, cung cấp tin tức kịp thời và các bài viết chuyên sâu. Họ là “cánh tay nối dài” của cơ quan báo chí, phản ánh nhanh nhạy các sự kiện tại địa phương. Do đó, báo Đảng địa phương vùng Đông Bắc cần xây dựng đội ngũ cộng tác viên vững chắc, đặc biệt trong lĩnh vực kinh tế. Để làm được điều này, cần tổ chức các khóa đào tạo, cập nhật kiến thức, hướng dẫn viết bài và duy trì họp mặt định kỳ để phổ biến chủ trương, lắng nghe khó khăn, từ đó có giải pháp hỗ trợ phù hợp. Những cộng tác viên là chuyên gia, nhà khoa học cần được khuyến khích tham gia để nâng cao giá trị học thuật cho báo. Để thu hút và giữ chân đội ngũ cộng tác viên, chế độ nhuận bút đóng vai trò đặc biệt quan trọng. Hiện nay, chế độ này tại nhiều cơ quan báo chí vẫn chưa thỏa đáng với công sức mà người viết bỏ ra, gây khó khăn trong việc duy trì sự hợp tác lâu dài. Việc cải thiện chế độ nhuận bút không chỉ thể hiện sự tôn trọng đối với công sức của cộng tác viên mà còn khuyến khích họ đầu tư nhiều hơn vào các bài viết chất lượng.

Năm là, đầu tư trang thiết bị, cơ sở vật chất và hiện đại hóa cơ quan báo chí.

Trong thời đại bùng nổ thông tin và sự phát triển vượt bậc của công nghệ truyền thông, việc đầu tư vào cơ sở vật chất, trang thiết bị kỹ thuật phục vụ hoạt động tác nghiệp của các nhà báo đã trở thành yêu cầu cấp thiết. Những công cụ hiện đại không chỉ là phương tiện hỗ trợ nhà báo thu thập, xử lý thông tin nhanh chóng mà còn giúp rút ngắn thời gian truyền tải thông tin từ cơ quan báo chí tới bạn đọc. Điều này đặc biệt quan trọng đối với các cơ quan báo Đảng địa phương vùng Đông Bắc – những đơn vị đóng vai trò quan trọng trong việc định hướng dư luận và phục vụ nhiệm vụ chính trị tại các tỉnh miền núi còn nhiều khó khăn.

Bên cạnh việc đầu tư cơ sở vật chất, việc xây dựng và phát triển kinh tế báo chí là yếu tố quan trọng đảm bảo tính bền vững cho hoạt động báo chí. Các cơ quan báo chí cần khai thác hiệu quả nguồn thu từ quảng cáo, tài trợ sản xuất chương trình và các dịch vụ thông tin khác. Nguồn thu này không chỉ giúp trang trải chi phí vận hành mà còn tạo điều kiện để: Đầu tư nâng cấp thiết bị hiện đại. Chi trả nhuận bút thỏa đáng cho phóng viên và cộng tác viên, khuyến khích sự sáng tạo và cống hiến. Cải thiện thu nhập, nâng cao đời sống cho đội ngũ những người làm báo.

Việc đầu tư đồng bộ vào cơ sở vật chất, kỹ thuật và phát triển kinh tế báo chí không chỉ giúp nâng cao chất lượng nội dung và hình thức thông tin mà còn khẳng định vị thế của các cơ quan báo Đảng địa phương trong lòng độc giả. Đồng thời, điều này góp phần xây dựng một đội ngũ làm báo chuyên nghiệp, tận tâm, tạo nên sức mạnh nội tại cho cơ quan báo chí trong bối cảnh cạnh tranh ngày càng khốc liệt.

Báo Đảng địa phương vùng Đông Bắc có vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy phát triển kinh tế vùng, nhưng để thực sự phát huy hiệu quả, cần có những đổi mới mạnh mẽ về nội dung, phương thức truyền tải và chiến lược phát triển. Việc nâng cao chất lượng tuyên truyền không chỉ giúp báo Đảng thực hiện tốt nhiệm vụ chính trị mà còn góp phần thúc đẩy sự phát triển bền vững của khu vực trong bối cảnh kinh tế số và hội nhập sâu rộng.

Vũ Thủy Tiên

Học viên Cao học lớp Báo chí học 27.1

Học viện Báo chí và Tuyên truyền