Tọa đàm "Nhà báo và mạng xã hội" tại Cần Thơ

Quang cảnh tọa đàm

Đến dự Tọa đàm có các đồng chí Lê Văn Tâm, Phó Chủ tịch UBND Tp.Cần Thơ; Nguyễn Trung Nhân, Bí thư quận ủy quận Ninh Kiều, Tp.Cần Thơ và hơn 200 đại biểu đại diện cho các hội nhà báo địa phương, các cơ quan Báo, Đài, Ban Tuyên giáo, Sở Thông tin – Truyền thông khu vực Đồng bằng sông Cửu Long, Tp.HCM và miền Đông Nam bộ.

Phát biểu khai mạc tọa đàm, đồng chí Nguyễn Bé, Phó Chủ tịch  HNBVN cho rằng: Hiện nay, mạng xã hội đã thực sự trở thành một yếu tố rất quan trọng trong việc thu hút sự tương tác, số người sử dụng, cũng như trở thành một nguồn tin quan trọng cho báo chí. Nhiều cơ quan báo chí (đặc biệt báo điện tử) đã sử dụng mạng xã hội và trang fanpage để tăng cường tương tác giữa tòa soạn và bạn đọc, là kênh quảng bá hữu hiệu cho báo chí. Đồng thời, các phóng viên - nhà báo sử dụng mạng xã hội (facebook, twitter. Instargram…) để chia sẻ thông tin lẫn nhau và là nguồn cung cấp tin, bài cho độc giả và cũng là nguồn cung cấp chủ đề mới thu hút bạn đọc.

Tuy nhiên, mạng xã hội cũng có không ít ảnh hưởng tiêu cực đến đời sống báo chí, đặc biệt những tờ báo gánh vác nhiệm vụ chính trị, định hướng người đọc. Trên thực tế thời gian qua, trên mạng xã hội đã tồn tại vô vàn những thông tin không được kiểm soát, được nhiều người chia sẻ, hưởng ứng trong đó có các nhà báo.

Nhà báo Nguyễn Bé - Phó Chủ tịch Hội Nhà báo Việt Nam phát biểu tại tọa đàm

Đồng chí Phó Chủ tịch Hội Nhà báo Việt Nam còn cho biết: Sau một năm rưỡi thực hiện Luật Báo chí 2016 và 10 Điều Quy định đạo đức nghề nghiệp người làm báo Việt Nam, bên cạnh những kết quả tích cực, đáng ghi nhận, cũng còn nhiều tồn tại, hạn chế; có những vấn đề mới phát sinh cần phải cập nhật, bổ sung để giúp cho hội viên- nhà báo xác định rõ hơn trách nhiệm xã hội, nghĩa vụ của hội viên- nhà báo khi tham gia mạng xã hội, đồng thời giúp Hội đồng Xử lý vi phạm đạo đức nghề nghiệp người làm báo các cấp tham chiếu, làm cơ sở xử lý những sai phạm trong thực tiễn. Vì vậy, có thể khẳng định rằng, chủ trương của Thường trực Thường vụ Hội Nhà báo Việt Nam xây dựng văn bản hướng dẫn cụ thể hóa Điều 5 Quy định đạo đức nghề nghiệp người làm báo Việt Nam “Chuẩn mực và trách nhiệm khi tham gia mạng xã hội và các phương tiện truyền thông khác” là cần thiết và phù hợp với thực tiễn hoạt động báo chí hiện nay.

Ngoài ra, đồng chí Phó Chủ tịch Hội NBVN còn mong muốn: "Qua cuộc Tọa đàm hôm nay, Ban Tổ chức rất mong nhận được nhiều ý kiến tham gia, đóng góp xây dựng cụ thể hóa những tiêu chí “chuẩn mực” và trách nhiệm” của nhà báo khi tham gia mạng xã hội và các phương tiện truyền thống khác, ngõ hầu giúp những người làm báo có nhận thức đúng đắn, góp phần định hướng dư luận xã hội, hoàn thành tốt trách nhiệm xã hội và nghĩa vụ công dân của người làm báo Việt Nam”.

Đề dẫn tại tọa đàm, đồng chí Phan Hữu Minh, Ủy viên Ban Thường vụ, Trưởng Ban kiểm tra Hội Nhà báo Việt Nam nêu rõ: Nội dung của Điều 5 trong Quy định đạo đức nghề nghiệp người làm báo Việt Nam yêu cầu:“Chuẩn mực và trách nhiệm khi tham gia mạng xã hội và các phương tiện truyền thông khác”.

Điều kiện xã hội và công nghệ cho hoạt động báo chí có những thuận lợi căn bản, song cũng xuất hiện những thử thách lớn về tác nghiệp cũng như quản lý, đặc biệt tốc độ phát triển cực nhanh của mạng xã hội cũng như các loại hình truyền thông không chính thức khác. Nhà báo, hội viên không chỉ là người khai thác tư liệu viết báo, mà còn trực tiếp tham gia vào việc phát hành tác phẩm báo chí thông qua các loại hình báo chí được phép và cả những loại hình báo chí đang phát triển trên không gian mạng.

Nhận thấy tầm quan trọng cũng như tính phức tạp của vấn đề, trước hết nhằm xây dựng, bổ sung nội dung cụ thể của Điều 5, lãnh đạo Hội Nhà báo Việt Nam thấy cần thiết phải có những quy ước cụ thể đối với hoạt động tác nghiệp của hội viên, phóng viên để bảo đảm tính minh bạch trong hoạt động báo chí. Vừa tạo điều kiện để nhà báo, hội viên nâng cao trình độ qua khai thác mạng xã hội, nắm bắt thông tin và các tiện ích qua mạng xã hội. Nhưng mặt khác cũng cần phải có những  quy định phù hợp nhằm quản lý thông tin cũng như hoạt động của hội viên, nhà báo trên mạng xã hội. Bởi lẽ nhà báo, hội viên trước hết có nghĩa vụ công dân, đồng thời là cán bộ tuyên truyền của Đảng, Nhà nước.

Đồng chí cho biết, sau khi triển khai lấy ý kiến, đã tập hợp được gần 100 ý kiến đóng góp với những điều rất cụ thể, tập trung vào 2 khía cạnh: Một mặt, động viên, khuyến khích và tạo mọi điều kiện để nhà báo, hội viên tích cực tham gia mạng xã hội, khai thác thông tin, phát hiện sự kiện để góp phần vừa nâng cao trình độ nghiệp vụ, vừa bảo đảm tuyên truyền có định hướng của người làm báo chính thống; Mặt khác nhà báo, hội viên cũng cần phải tránh những điều không làm trong các luật, quy định, đặc biệt Luật Báo chí những điều cần tránh để không vi phạm.

Tọa đàm đã nhận được nhiều ý kiến tham luận của các nhà báo, các cơ quan quản lý về vấn đề mà tọa đàm cần tập trung thảo luận, mổ xẻ như: Thứ nhất, Yêu cầu cụ thể của hội viên, nhà báo khi tham gia mạng xã hội thì cần: Tuân thủ các quy định của pháp luật về quản lý, cung cấp, sử dụng và thông tin điện tử trên mạng intenet; các quy định về bảo mật dữ liệu, tài liệu. Hội viên, phóng viên phải coi mạng xã hội là phương tiện cung cấp thông tin, sự kiện để từ đó khai thác, thực hiện, tiếp tục điều tra, thâm nhập thực tế, sản xuất các tác phẩm báo chí có tính định hướng;  Việc đăng tải các tin, bài, ảnh phải giữ nguyên nội dung và trích dẫn nguồn thông tin theo đúng các quy định về bản quyền và các quy định có liên quan

Thứ hai, hội viên - nhà báo khi tham gia mạng xã hội nên tránh các hành vi gì?: Hội viên không vi phạm Luật Báo chí, các các quan điểm của Đảng, chính sách của Nhà nước hoặc truyền bá các thông tin sai sự thật, vi phạm các quyền và lợi ích của tập thể, cá nhân…

Các ý kiến phát biểu tại tọa đàm đều đồng ý với chủ trương của HNBVN, trong việc lấy ý kiến để soạn thảo xây dựng, ban hành Quy tắc nhằm cụ thể hóa Điều 5 trong Quy định đạo đức nghề nghiệp của người làm báo Việt Nam. Các đại biểu nêu được những ví dụ hết sức sống động, sâu sắc; chia sẻ những kinh nghiệm hay tại cơ quan mình; Có đại biểu cho rằng: mạng xã hội đã mang đến cho mọi người, kể cả người mù chữ 1 phương thức giao tiếp hiệu quả để gia nhập thế giới hiện đại.

Nhờ có mạng xã hội mà những khoảng trống kiến thức của chúng ta được lấp đầy, được bạn bè giúp lấp đầy. Người làm báo phải sắm hai vai cho tròn, trước tiên với thông tin chính thống của mình và phải tiên phong về thông tin trên mạng xã hội để những điều hay, lẽ phải, việc tốt được lan rộng, vang xa; để xã hội ngày càng văn minh, lịch sự.

N.B