Người lao động được hưởng nhiều quyền lợi khi tham gia bảo hiểm thất nghiệp

Với ý nghĩa đặc biệt, bảo hiểm thất nghiệp không chỉ là một chỗ dựa vật chất và tinh thần vững chắc cho người lao động khi thất nghiệp mà còn đóng vai trò quan trọng trong việc giải quyết khó khăn cho người sử dụng lao động. Người sử dụng lao động sẽ được trút bớt gánh nặng tài chính giải quyết chế độ cho người lao động bị sa thải. Là một trong những công cụ để thực hiện chính sách an sinh xã hội, tham gia bảo hiểm thất nghiệp, người lao động được thụ hưởng nhiều quyền lợi.

Người lao động được hưởng nhiều quyền lợi khi tham gia bảo hiểm thất nghiệp.

Trước hết, tham gia bảo hiểm thất nghiệp, người lao động sẽ được hưởng trợ cấp thất nghiệp. Trợ cấp thất nghiệp được cơ quan Bảo hiểm xã hội chi trả cho người lao động đủ điều kiện hưởng. Căn cứ điều 49 Luật Việc làm năm 2013, người lao động muốn hưởng trợ cấp thất nghiệp phải đáp ứng đủ các điều kiện sau: Đã chấm dứt hợp đồng lao động hoặc hợp đồng làm việc. Trừ trường hợp: Đơn phương chấm dứt hợp đồng trái pháp luật, hưởng lương hưu, trợ cấp mất sức lao động hàng tháng; người lao động đã đóng bảo hiểm thất nghiệp từ đủ 12 tháng trở lên trong 24 tháng trước khi chấm dứt hợp đồng lao động; trong thời hạn 3 tháng, kể tử ngày chấm dứt hợp đồng lao động, người lao động phải nộp hồ sơ hưởng trợ cấp thất nghiệp tại Trung tâm Dịch vụ việc làm gần nhất; Sau 15 ngày, kể từ ngày nộp hồ sơ tại Trung tâm mà người lao động chưa tìm được công việc mới. Trừ các trường hợp: Thực hiện nghĩa vụ quân sự, nghĩa vụ công an, bị tạm giam, ra nước ngoài định cư, chết,…

Theo quy định, mức đóng Bảo hiểm thất nghiệp được quy định như sau: người lao động đóng bằng 1% tiền lương tháng; người sử dụng lao động đóng bằng 1%; nhà nước hỗ trợ tối đa 1%.

Như vậy, mỗi năm, quỹ Bảo hiểm thất nghiệp thu 36% tiền lương tháng của người lao động, trong đó chỉ có 12% là người lao động đóng từ tiền lương của mình.

Nhưng khi hưởng, người lao động được nhận rất nhiều quyền lợi để đảm bảo cuộc sống khi chưa tìm được việc làm mới như: trợ cấp thất nghiệp, BHYT miễn phí, chi phí hỗ trợ học nghề…

Nếu chỉ xét riêng về trợ cấp thất nghiệp, mức hưởng trợ cấp hằng tháng bằng 60% mức bình quân tiền lương tháng đóng bảo hiểm thất nghiệp của 6 tháng liền kề trước khi thất nghiệp.

Người lao động đóng đủ 12 tháng đến đủ 36 tháng thì được hưởng 3 tháng trợ cấp thất nghiệp. Sau đó, cứ đóng thêm 12 tháng thì được hưởng thêm 1 tháng trợ cấp, tối đa không quá 12 tháng.

Bảo hiểm thất nghiệp hoạt động theo nguyên tắc chia sẻ, ai đi làm cũng đóng nhưng chỉ người bị mất việc mới được hưởng, giúp chia sẻ gánh nặng tài chính cho người lao động thất nghiệp trong lúc chưa tìm được việc làm.

Tuy nhiên, vì điều kiện hưởng trợ cấp thất nghiệp rộng rãi nên xuất hiện tình trạng lợi dụng chính sách này để hưởng lợi, nhất là những lao động vừa đóng bảo hiểm thất nghiệp đủ 12 tháng. Khi đó, người lao động nghỉ việc là được hưởng trợ cấp thất nghiệp trong 3 tháng. Tức là, người lao động đóng bảo hiểm thất nghiệp với số tiền bằng 12% lương tháng (trong 12 tháng) nhưng họ được hưởng trợ cấp trong 3 tháng, mỗi tháng bằng 60% lương tháng (3 tháng là 180%).

Chính vì lợi ích lớn như trên thực tế, có tình trạng xuất hiện một nhóm người lao động… thích nghỉ việc để hưởng trợ cấp thất nghiệp.

Tình trạng này không chỉ gây hại cho quỹ Bảo hiểm thất nghiệp mà còn ảnh hưởng không nhỏ đến công tác thống kê thông tin thị trường lao động. Bởi trong số liệu thất nghiệp được các trung tâm dịch vụ việc làm thống kê chắc chắn có một số không nhỏ là những người lao động thích… thất nghiệp, chủ động nghỉ việc để hưởng trợ cấp.

Số liệu thống kê sai lệch sẽ ảnh hưởng đến kết quả đánh giá cung cầu và thực trạng thị trường lao động, dẫn đến các dự báo kinh tế thiếu chuẩn xác và xây dựng chính sách không sát thực tiễn thị trường.

Tuy nhiên, theo quy định hiện hành, người lao động chỉ cần đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động đúng pháp luật là đủ điều kiện để hưởng trợ cấp thất nghiệp. Do đó, tình trạng trên rất khó ngăn chặn vì người lao động vẫn làm đúng quy định.

Vũ Vũ