Ngân hàng và hai chữ niềm tin

Năm qua ngành Ngân hàng đã đạt được nhiều thành công. Ảnh: VGP

Cùng dự có Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ, Trưởng Ban Kinh tế Trung ương Nguyễn Văn Bình.

Điểm nghẽn nợ xấu

Thủ tướng đánh giá những kết quả tích cực trong năm 2016 có sự đóng góp quan trọng của ngành ngân hàng, mạch máu của nền kinh tế. Chính sách tiền tệ  được điều hành chủ động, linh hoạt, lạm phát được kiểm soát, tạo thuận lợi trong điều hành chính sách tài khóa và giá các mặt hàng thiết yếu. Mặt bằng lãi suất ổn định và có xu hướng giảm. Dự trữ ngoại hối đạt 41 tỷ USD, cao nhất từ trước tới nay. Tình trạng sở hữu chéo từng bước được xử lý, hoạt động của các tổ chức tín dụng yếu kém dần phục hồi, tiếp tục củng cố niềm tin của người gửi tiền.

Tuy nhiên, lĩnh vực tiền tệ, tín dụng ngân hàng vẫn còn một số bất cập, hạn chế do cả nguyên nhân chủ quan và khách quan, cần nhìn thẳng vào nguyên nhân chủ quan để có biện pháp khắc phục.

Cụ thể, mặt bằng lãi suất, nợ xấu còn cao. Việc xử lý nợ xấu và các ngân hàng yếu kém còn chậm, chưa thực chất, nhất là các ngân hàng thương mại mua lại giá 0 đồng và ngân hàng bị kiểm soát đặc biệt. Các chuyên gia ví đây là “điểm nghẽn cốt lõi” của nền kinh tế; nếu không xử lý triệt để thì sẽ không thể giảm được mặt bằng lãi suất cũng như ổn định kinh tế vĩ mô bền vững. Kết quả xử lý nợ xấu của VAMC còn thấp do cơ chế, chính sách và năng lực của chính VAMC.

Rủi ro hoạt động tín dụng vẫn đáng lo ngại do nhiều tổ chức tín dụng tiếp tục đẩy mạnh cho vay đầu tư trung, dài hạn làm gia tăng chênh lệch kỳ hạn giữa huy động vốn và cho vay.

Mức độ tiếp cận dịch vụ ngân hàng còn chưa đồng đều giữa các nhóm dân cư và các tổ chức kinh tế. Đề cập đến tình trạng tín dụng đen phát triển mạnh ở vùng nông thôn xa xôi, Thủ tướng cho rằng, việc tăng cường giáo dục về kiến thức tài chính tín dụng cho người dân vấn đề là cấp thiết, khi nhiều người “lãi cao như thế mà vẫn lao vào vay, gây ra bao cảnh tang tóc, gia đình ly tán”.

Kết hợp hiệu quả giữa chính sách tiền tệ và chính sách tài khóa. Ảnh: VGP

Tạo cơ chế minh bạch 

Để đạt được mục tiêu này, Thủ tướng nhấn mạnh một số nội dung chủ yếu. Chính sách tiền tệ cần được điều hành chủ động, linh hoạt, thận trọng và sát thị trường hơn và tiếp tục phối hợp chặt chẽ, hiệu quả hơn với chính sách tài khóa để vừa hỗ trợ tăng trưởng ở mức cao hơn, vừa đảm bảo ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát tốt lạm phát.

Duy trì ổn định thị trường ngoại tệ, vàng và tăng dự trữ ngoại hối; giữ ổn định giá trị đồng tiền Việt Nam. Tư duy quản lý điều hành của NHNN phải có sự thay đổi căn bản theo hướng tăng tính thị trường, giảm tính mệnh lệnh hành chính, nhất quán, công khai và dễ dự báo để doanh nghiệp và người dân chủ động trong kế hoạch sản xuất kinh doanh, đời sống.

Nhấn mạnh yêu cầu phản ứng nhanh nhạy của chính sách tiền tệ trước diễn biến khó lường của kinh tế thế giới, Thủ tướng yêu cầu NHNN phải nâng cao tính chủ động trong dự báo tình hình hơn nữa để có các phương án dự phòng điều hành chính sách.

Đi liền mục tiêu tiêu trên, cần chỉ đạo điều hành tăng trưởng tín dụng hợp lý ngay từ đầu năm và hướng tín dụng vào những lĩnh vực ưu tiên, nâng cao chất lượng tín dụng, kiểm soát cơ cấu tín dụng. “Ngay trong quý I các đồng ý phải tăng trưởng tín dụng, đừng để đầu năm thong thả, cuối năm vất vả chạy dồn”, Thủ tướng nói.

Thủ tướng lưu ý 2 vấn đề về cơ cấu tín dụng. Đó là chú trọng những ngành lĩnh vực góp phần cho tăng trưởng, giải quyết việc làm, xuất khẩu như nông nghiệp chất lượng cao, công nghệ cao, doanh nghiệp vừa và nhỏ, du lịch, chương trình khởi nghiệp quốc gia. Lưu ý thứ hai là các lĩnh vực tiềm ẩn rủi ro như đầu tư kinh doanh bất động sản, chứng khoán, khách hàng có dư nợ lớn trên 5.000 tỷ đồng.

Ngành ngân hàng phải phấn đấu quyết liệt tiết giảm chi phí, phấn đấu giảm mặt bằng lãi suất, giảm chi phí vay vốn cho doanh nghiệp.

Tập trung tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc, tiếp tục hoàn thiện các thể chế, quy định pháp lý nhằm hỗ trợ hiệu quả trong quá trình tái cơ cấu các tổ chức tín dụng và xử lý nợ xấu. Bảo đảm sự an toàn, ổn định hệ thống các tổ chức tín dụng, bảo vệ quyền lợi của Nhà nước và người gửi tiền trong quá trình cơ cấu lại các tổ chức tín dụng.

Thủ tướng trao Huân chương Lao động hạng Nhì cho Phó Thống đốc NHNN. Ảnh: VGP

Xây dựng niềm tin

NHNN phối hợp chặt chẽ với các cơ quan chức năng kiên quyết đấu tranh phòng chống tham nhũng, tiêu cực và vi phạm pháp luật. Hệ thống thanh tra giám sát không được để tình trạng đã vào thanh tra giám sát, đã kiểm soát đặc biệt mà vẫn để rút tiền khống, cho vay sai quy định, vẫn để nợ xấu và tình hình tài chính tồi tệ hơn như đối với một số trường hợp trong thời gian vừa qua. Nâng cao năng lực cảnh báo sớm đối với những rủi ro tiềm ẩn mang tính hệ thống, hiệu quả hoạt động giám sát an toàn vi mô, vĩ mô của NHNN.

NHNN chỉ đạo các tổ chức tín dụng chủ động xây dựng và triển khai phương án tái cơ cấu và xử lý nợ xấu để bảo đảm nâng cao năng lực quản trị, điều hành, năng lực tài chính. Các tổ chức tín dụng tích cực đổi mới, triển khai mạnh mẽ các giải pháp cải cách thủ tục hành chính, ứng dụng công nghệ, phát triển các dịch vụ ngân hàng hiện đại an toàn và hiệu quả, có chất lượng; tăng cường an ninh mạng và bảo đảm an toàn tài sản cho khách hàng, không để tình trạng khách hàng đột ngột mất tiền trong tài khoản.

Có chính sách có chính sách đột phá giảm thanh toán tiền mặt, trước hết là thanh toán giữa các doanh nghiệp trong nền kinh tế để chống trốn thuế, minh bạch tài sản, chống tham nhũng, rửa tiền. Ngành Ngân hàng phải phấn đấu là ngành đi đầu trong việc hưởng ứng thực hiện chủ trương xây dựng Chính phủ và hệ thống chính quyền các cấp liêm chính, kiến tạo phát triển, phục vụ người dân, doanh nghiệp.

“Đối với ngành ngân hàng, niềm tin có vai trò hết sức quan trọng, bản thân nghĩa của từ “tín dụng” cũng đã thể hiện điều đó”, Thủ tướng nói.

Cho rằng bản thân hoạt động ngân hàng từ việc gửi tiền, cấp tín dụng đều hàm chứa niềm tin trong đó, Thủ tướng yêu cầu NHNN coi trọng công tác truyền thông, xây dựng niềm tin bởi khi xây dựng được niềm tin thì việc điều hành thuận lợi hơn. Không có niềm tin công chúng vào chính sách thì khó thành công hoặc nếu thành công thì tốn kém rất nhiều chi phí và nguồn lực.

Thủ tướng đề nghị ngành ngân hàng phải nêu gương, đi đầu trong việc thực hiện chủ đề năm 2017 mà Chính phủ đã đề ra “Tăng cường kỷ cương, đề cao trách nhiệm, thi đua sáng tạo, phát triển nhanh và bền vững”./.

Nam Dương