Quyết liệt thu hồi nợ đọng, giảm tình trạng chậm đóng BHXH

Công tác thanh tra, kiểm tra, xử lý vi phạm được xác định là giải pháp tích cực trong việc tăng thu, giảm tình trạng chậm đóng bảo hiểm xã hội.

Theo ông Phạm Tuấn Cường, Phó Vụ trưởng Vụ Thanh tra - Kiểm tra (BHXH Việt Nam), những năm qua, các đơn vị nghiệp vụ của Bộ Công an, Công an các địa phương và ngành BHXH Việt Nam đã phối hợp thường xuyên, hiệu quả trên nhiều lĩnh vực có liên quan đến chức năng, nhiệm vụ của hai ngành, đặc biệt trong công tác phòng, chống tội phạm và vi phạm pháp luật BHXH, BHYT, BHTN. Từ ngày 03-18/10/2022, Đoàn kiểm tra liên ngành Bộ Công an và BHXH Việt Nam đã thực hiện kiểm tra tại 06 tỉnh, thành phố: Đồng Nai, Bình Dương, Quảng Nam, Đà Nẵng, Quảng Ninh, Bắc Giang.

Cụ thể, tính đến hết tháng 9/2022, cơ quan công an và cơ quan BHXH ở tất cả các tỉnh, thành phố đã phối hợp chặt chẽ trong việc đôn đốc thu hồi nợ đọng, số tiền nợ thu hồi thông qua công tác phối hợp đạt gần 500 tỷ đồng. Trong đó, tại một số tỉnh thực hiện rất hiệu quả việc phối hợp như: Bình Dương, 09 tháng đầu năm 2022 BHXH tỉnh đã phối hợp với cơ quan Công an đôn đốc thu hồi nợ BHXH của 88 đơn vị với số tiền đã thu hồi hơn 30 tỷ đồng; BHXH thành phố Đà Nẵng và Công an thành phố Đà Nẵng đã phối hợp chặt chẽ trong việc cung cấp thông tin, tài liệu liên quan DN có vốn đầu tư nước ngoài trên địa bàn để phát hiện và xử lý vấn đề liên quan đến chủ DN bỏ trốn.

Đối với việc kiến nghị khởi tố vụ án hình sự theo quy định tại Điều 216 Bộ luật Hình sự, ông Phạm Tuấn Cường cho hay, thực tế có nhiều vướng mắc về chính sách, thẩm quyền trong việc phát hiện, áp dụng hành vi vi phạm, do vậy việc khởi tố vụ án hình sự đối với tội danh trốn đóng BHXH còn gặp một số khó khăn, cần sửa đổi, bổ sung một số quy định của pháp luật để tạo sự đồng bộ giữa pháp luật hành chính và pháp luật hình sự, bảo đảm cho quá trình kiến nghị khởi tố, tiếp nhận điều tra, khởi tố vụ án hình sự liên quan đến tội danh trốn đóng BHXH, BHYT, BHTN.

Đánh giá về hiệu quả của công tác thanh tra, kiểm tra trong việc thu hồi, giảm nợ BHXH, BHTN, BHYT, Phó Vụ trưởng Vụ Thanh tra - Kiểm tra cho biết: Hiện nay, với sự nỗ lực của ngành BHXH Việt Nam và sự phối hợp chặt chẽ của các Bộ, ban, ngành liên quan, tình trạng nợ đọng, chậm đóng BHXH, BHYT, BHTN đang có chiều hướng giảm. Tuy nhiên, việc chậm đóng vẫn còn diễn ra tương đối phổ biến ở tất cả các loại hình DN. Nguyên nhân của tình trạng chậm đóng từ nhiều yếu tố khách quan, chủ quan, nhưng chủ yếu vẫn là do ý thức chấp hành pháp luật về BHXH, BHYT, BHTN của một số DN chưa cao; cố tình dây dưa, chây ỳ để nợ kéo dài làm ảnh hưởng trực tiếp đến quyền lợi của NLĐ trong việc thụ hưởng các chính sách an sinh.

Thời gian qua, bên cạnh việc áp dụng các giải pháp đôn đốc thu, thu nợ BHXH, BHYT, BHTN thì công tác thanh tra, kiểm tra, xử lý vi phạm được xác định là giải pháp tích cực trong việc tăng thu, giảm tình trạng chậm đóng và răn đe, phòng ngừa, nâng cao ý thức tuân thủ pháp luật của các chủ thể tham gia BHXH, BHYT, BHTN góp phần bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của NLĐ, đồng thời thực hiện tốt chính sách an sinh xã hội.

Năm 2021 và 09 tháng đầu năm 2022, thông qua công tác TTCN về đóng BHXH, BHYT, BHTN đã thu hồi 4.383 tỷ đồng tiền chậm đóng BHXH, BHTN, BHYT (trong đó năm 2021 là 2.445 tỷ đồng, 09 tháng năm 2022 là 1.938 tỷ đồng).

Đặc biệt, nhằm hạn chế đến mức thấp nhất tình trạng chậm đóng BHXH, BHYT, BHTN những tháng cuối năm 2022, BHXH Việt Nam đã quyết liệt chỉ đạo BHXH các tỉnh, thành phố áp dụng triệt để các giải pháp thu hồi nợ, trong đó là giải pháp tổ chức các đoàn thanh tra chuyên ngành (TTCN) tập trung thanh tra phương thức đóng, linh hoạt trong việc lựa chọn địa điểm thanh tra bằng việc mời đơn vị đến làm việc tại cơ quan, rút gọn thời gian thanh tra… Nhờ việc triển khai đồng bộ các nội dung trên, chỉ trong tháng 8 và tháng 9/2022, ngành BHXH Việt Nam đã thực hiện TTCN đột xuất tại 2.233 đơn vị chậm đóng từ 03 tháng trở lên và có số nợ lớn, sau thanh tra ngoài việc yêu cầu các đơn vị sử dụng lao động (SDLĐ) thực hiện kịp thời nghĩa vụ phải đóng BHXH, BHTN, BHYT mới phát sinh còn thu hồi hơn 250 tỷ đồng tiền nợ BHXH, BHTN, BHYT cũ. Dự kiến trong những tháng còn lại của năm 2022 số tiền chậm đóng được thu hồi qua thanh tra sẽ đạt khoảng 200 tỷ đồng/tháng.

Đồng thời với việc tăng cường thu hồi nợ, giảm tình trạng chậm đóng BHXH, BHYT, BHTN, năm 2021 và 09 tháng năm 2022, qua công tác thanh tra đã phát hiện: 92.380 người chưa tham gia (năm 2021 là 42.000 người, 09 tháng năm 2022 là 50.380 người); đóng thiếu thời gian, đóng thiếu mức đóng với số tiền truy đóng là 246,6 tỷ đồng (trong đó năm 2021 là 127,5 tỷ đồng, 09 tháng năm 2022 là 119 tỷ đồng), do đó đã góp phần vào việc tăng thu, phát triển người tham gia của ngành.

“Hiệu quả hoạt động TTCN về đóng BHXH, BHYT, BHTN của cơ quan BHXH đã làm thay đổi rõ rệt nhận thức và ý thức chấp hành pháp luật BHXH, BHYT, BHTN của chủ SDLĐ, quyền lợi NLĐ được đảm bảo, chế độ được giải quyết kịp thời - đúng - đủ. Kết quả nói trên là cơ sở thực tiễn để khẳng định cơ quan BHXH có khả năng, nhân lực và nguồn lực thực hiện nhiệm vụ TTCN để kịp thời phát hiện và ngăn chặn các hành vi vi phạm pháp luật về BHXH, BHYT, BHTN”, ông Cường khẳng định.

Kết quả đạt được từ công tác thanh tra chuyên ngành (TTCN) đóng và xử lý vi phạm đã góp phần tạo sự chuyển biến rõ nét trong nhận thức của các tổ chức, cá nhân về vai trò, trách nhiệm, mục đích, ý nghĩa của việc tham gia BHXH, BHYT, từ đó củng cố niềm tin vững chắc trong toàn xã hội về các chính sách an sinh xã hội của Đảng, Nhà nước nói chung và chính sách BHXH, BHYT nói riêng.

Phương Nam