Hội thảo khoa học quốc gia “Kinh tế truyền thông: Lý luận, thực tiễn và kinh nghiệm”

Quang cảnh hội thảo. Ảnh: TTXVN

Tham dự hội thảo có nhà báo Lê Quốc Minh, Ủy viên Trung ương Đảng, Tổng Biên tập báo Nhân Dân, Phó Trưởng ban Tuyên giáo Trung ương; nhà báo Vũ Việt Trang, Tổng Giám đốc Thông tấn xã Việt Nam; GS.TS. Tạ Ngọc Tấn, Phó Chủ tịch thường trực Hội đồng Lý luận Trung ương.

Về phía Nhà xuất bản Chính trị quốc gia Sự thật có PGS.TS. Phạm Minh Tuấn, Bí thư Đảng ủy, Giám đốc - Tổng biên tập; bà Phạm Thị Thinh, Phó Bí thư Đảng ủy, Phó Giám đốc - Phó Tổng biên tập và bà Nguyễn Hoài Anh, Phó Giám đốc - Phó Tổng biên tập.

Về phía Học viện Báo chí và Tuyên truyền có PGS.TS. Mai Đức Ngọc, Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch Hội đồng trường và PGS.TS. Phạm Minh Sơn, Phó Bí thư Đảng ủy, Giám đốc Học viện, Chủ tịch Hội đồng Khoa học Học viện.

Hội thảo còn có sự tham dự của các đồng chí lãnh đạo, nguyên lãnh đạo, các nhà khoa học, chuyên gia của Ban Tuyên giáo Trung ương, Ban Kinh tế Trung ương, Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, Nhà xuất bản Chính trị quốc gia Sự thật, Tạp chí Cộng sản, Bộ Khoa học và Công nghệ, Bộ Thông tin và Truyền thông, Bộ Ngoại giao, Đại học Quốc gia Hà Nội, Hội Nhà báo Việt Nam. Tham dự hội thảo trực tuyến còn có các nhà khoa học Việt Nam ở Áo, Cộng hòa liên bang Đức.

Chủ trì hội thảo là Giáo sư, tiến sỹ Tạ Ngọc Tấn, nguyên Ủy viên Trung ương Đảng, nguyên Giám đốc Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, Phó Chủ tịch Thường trực Hội đồng Lý luận Trung ương; Phó giáo sư, tiến sỹ Phạm Minh Tuấn, Tổng Biên tập Nhà xuất bản Chính trị quốc gia Sự thật; Phó giáo sư, tiến sỹ Phạm Minh Sơn, Giám đốc Học viện Báo chí và Tuyên truyền

PGS.TS. Phạm Minh Tuấn, Giám đốc - Tổng Biên tập Nhà xuất bản Chính trị quốc gia Sự thật phát biểu

Phát biểu đề dẫn PGS.TS. Phạm Minh Tuấn, Giám đốc - Tổng Biên tập Nhà xuất bản Chính trị quốc gia Sự thật nhấn mạnh hội thảo là dịp để các nhà khoa học, nghiên cứu lý luận, các nhà lãnh đạo, quản lý, các chuyên gia hoạt động trong lĩnh vực thực tiễn tiếp tục quán triệt đầy đủ, thống nhất nhận thức, làm rõ và sâu sắc hơn những vấn đề lý luận và thực tiễn của kinh tế truyền thông, trên cơ sở đó thảo luận, đề xuất các giải pháp đúng đắn, sáng tạo nhằm phát triển kinh tế truyền thông trong bối cảnh hiện nay.

Với sự phát triển của xã hội, thông tin - sản phẩm chủ yếu của các cơ quan báo chí, xuất bản, truyền thông còn được coi là một thứ hàng hóa đặc biệt, có đầy đủ thuộc tính của một loại hàng hóa. Nghĩa là thông tin được sản xuất nhằm đáp ứng nhu cầu xã hội và có thể trao đổi, mua bán và nó trở thành một trong những "nhu yếu phẩm" không thể thiếu trong xã hội hiện đại.

PGS.TS. Phạm Minh Sơn, Giám đốc Học viện Báo chí và Tuyên truyền phát biểu. Ảnh: TTXVN

PGS.TS. Phạm Minh Sơn, Giám đốc Học viện Báo chí và Tuyên truyền cho rằng phát triển kinh tế truyền thông là cơ hội giúp cho các cơ quan truyền thông có thêm nguồn thu, từ đó tăng thu nhập cho người làm truyền thông; giúp đơn vị có điều kiện đầu tư mua sắm, trang bị cơ sở vật chất, kỹ thuật hiện đại phục vụ sản xuất, tác nghiệp; mở mang thêm nguồn thông tin, tư liệu, tăng cường công tác đào tạo, nâng cao trình độ chuyên môn cho đội ngũ những người làm truyền thông.

Tổng Giám đốc Thông tấn xã Việt Nam Vũ Việt Trang phát biểu. Ảnh: TTXVN

Tổng Giám đốc Thông tấn xã Việt Nam Vũ Việt Trang cho rằng báo chí truyền thông vừa là công cụ tuyên truyền, là vũ khí tư tưởng quan trọng của Đảng và Nhà nước, là diễn đàn của nhân dân vừa thực hiện chức năng kinh tế trong phát triển báo chí truyền thông nói riêng và phát triển kinh tế-xã hội của đất nước nói chung. Báo chí Việt Nam đã ghi nhận sự song hành của hai nhiệm vụ này.

Vì vậy, các cơ quan báo chí rất cần có sự đầu tư, quan tâm của Đảng và Nhà nước. Đặc biệt trong giai đoạn hiện nay, khi nguồn thu báo chí bị suy giảm nghiêm trọng, sự quan tâm của Đảng và Nhà nước sẽ là nguồn động viên to lớn, đặc biệt đối với lực lượng phóng viên luôn có mặt ở tuyến đầu, thôi thúc những người làm báo cống hiến để có những tác phẩm báo chí có giá trị phục vụ công chúng.

Đối với Thông tấn xã Việt Nam, giữ vững định hướng tư tưởng và phát triển kinh tế truyền thông là hai nhiệm vụ song hành. Để thực hiện đồng thời hai nhiệm vụ, vừa giữ vững định hướng chính trị, vừa đẩy mạnh phát triển kinh tế báo chí, thời gian qua, Thông tấn xã Việt Nam đã tập trung đổi mới tư duy về cách thức tổ chức thông tin, nâng cao chất lượng nội dung, cải tiến hình thức tuyên truyền trên cơ sở đẩy mạnh ứng dụng công nghệ và chuyển đổi số để vừa bám sát tôn chỉ, mục đích, vừa phản ánh sinh động các sự kiện trọng đại của đất nước cũng như các vấn đề của đời sống xã hội.

Thông tin chuẩn xác, tin cậy được các cơ quan báo chí trong và ngoài nước khai thác, sử dụng; được công chúng tin tưởng trích nguồn mỗi khi có những thông tin đa chiều trong xã hội. Đó chính là giá trị cốt lõi của thông tin thông tấn.

Ông Lê Quốc Minh, Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Trưởng ban Tuyên giáo Trung ương, Tổng Biên tập Báo Nhân Dân phát biểu. Ảnh: TTXVN

Tổng Biên tập Báo Nhân Dân Lê Quốc Minh cho biết kinh tế truyền thông đang là nỗi trăn trở của báo chí trong và ngoài nước, trong khi ngân sách nhà nước dành cho hoạt động này ngày càng giảm, chủ yếu chỉ đáp ứng mức lương cơ bản. Để tìm được nhân tài hoạt động trong lĩnh vực báo chí, người đứng đầu cơ quan phải tìm cách có nguồn thu cho anh em yên tâm công hiến.

Tuy nhiên ông Lê Quốc Minh cho biết hiện nay, những cơ quan báo chí chính thống trên thế giới đều thu phí, nhưng đây là mô hình không dễ làm, nếu quá chú trọng vào kinh phí, sẽ lãng quên các việc khác quan trọng hơn.

"Hầu hết các cơ quan báo chí hiện nay đều trông chờ vào quảng cáo, chưa có chiến lược dài hạn về việc thu phí để đối phó với khó khăn," ông Lê Quốc Minh nhấn mạnh.

Là người làm nghề, quản lý báo chí trong thời gian dài, Tổng Biên tập Báo Nhân Dân Lê Quốc Minh cho hay việc tham khảo, áp dụng các tiêu chí về thu phí ở nước ngoài rất hay nhưng cũng có hạn chế, nếu không sáng tạo cho phù hợp với độc giả, sẽ thất bại. Đổi mới sáng tạo mới là yếu tố quan trọng nâng cao chất lượng sản phẩm thông tin, từ đó tạo ra nguồn thu.

GS.TS. Tạ Ngọc Tấn phát biểu. Ảnh: TTXVN

Ngoài ra, tại hội thảo, PGS,TS. Ngô Tuấn Nghĩa - Viện trưởng Viện Kinh tế Chính trị, Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh đã trình bày tham luận về việc "Vận dụng kinh tế học Mác xít trong phát triển kinh tế truyền thông ở Việt Nam". TS. Đỗ Quang Dũng - Nguyên Phó Giám đốc – Phó Tổng Biên tập Nhà xuất bản Chính trị Quốc gia Sự thật trình bày "Vài suy nghĩ về hiệu quả kinh tế trong xuất bản sách". PGS,TS. Đỗ Thị Thu Hằng - Viện trưởng Viện Báo chí (Học viện Báo chí và Tuyên truyền trình bày tham luận về "Phát triển kinh tế truyền thông ở cơ quan báo chí trong bối cảnh chuyển đổi số quốc gia hiện nay". TS. Phạm Thu Phong - Tổng Biên tập Báo Thời báo Tài chính Việt Nam nêu tham luận về "Một số vấn đề hoạt động kinh tế báo chí hiện nay". Nhà báo Vũ Hải Quang - Phó Tổng Giám đốc Đài Tiếng nói Việt Nam nói về vấn đề "Phát triển kinh tế truyền thông ở cơ quan báo chí trong bối cảnh chuyển đổi số quốc gia hiện nay".

PGS,TS. Nguyễn Thành Lợi - Tổng Biên tập Tạp chí Người Làm Báo (Hội Nhà báo Việt Nam) trình bày tham luận

PGS,TS. Nguyễn Thành Lợi - Tổng Biên tập Tạp chí Người Làm Báo (Hội Nhà báo Việt Nam) đã trình bày tham luận "Phát triển kinh tế báo chí trong bối cảnh tự chủ tài chính hiện nay". Ông đưa ra giải pháp là đa dạng hóa các hoạt động kinh doanh, tham gia tích cực các hoạt động xã hội, tạo thương hiệu, tăng nguồn thu cho cơ quan báo chí. Khi xác định kinh tế báo chí là con đường sống còn của các cơ quan báo chí, việc có nhiều nguồn thu sẽ giúp các tòa soạn trụ vững và phát triển mạnh mẽ hơn, nhất là đang phải chịu sự tác động không nhỏ của truyền thông xã hội. Ông nhận định, trong bất kỳ giai đoạn nào, để tăng nguồn thu bên ngoài “mặt báo”, các cơ quan báo chí cần tăng cường tổ chức sự kiện, cung cấp dịch vụ quảng cáo hoặc dịch vụ công nghệ thông tin. Ngoài ra, các cơ quan báo chí tích cực tham gia các hoạt động từ thiện, vì cộng đồng, bởi với uy tín và các mối quan hệ của mình, các cơ quan báo chí có khả năng huy động được các nguồn lực: tiền, hàng hoá, nhân lực…để tổ chức các hoạt động xã hội - từ thiện. Ông kết luận, qua thực tiễn thời gian qua, báo chí là một trong các “kênh” được người dân tin cậy nhất khi trao gửi các khoản đóng góp, các món quà tham gia hoạt động xã hội - từ thiện. Qua những hoạt động trách nhiệm xã hội đó, thương hiệu của các cơ quan báo chí tăng lên, là 1 trong 4 trụ cột trong chiến lược phát triển dài lâu của cơ quan báo chí trong tương lai.

Tiếp đó, nhà báo Lê Hoàng Anh - Phó Tổng biên tập Báo HàNộimới nêu những kinh nghiệm về công tác quảng cáo, tuyên truyền và tổ chức sự kiện trong hoạt động kinh tế báo chí. ThS. Đinh Hường - Giám đốc công ty cổ phần Truyền thông Nam Minh đưa ra nhận định "Việt Nam là thị trường tiềm năng cho các hoạt động sản xuất- kinh doanh sản phẩm truyền thông số". Nhà báo Chu Thế Hà - Phó Tổng Biên tập Báo Thái Nguyên nêu những thực tiễn phát triển kinh tế báo chí ở báo Đảng địa phương hiện nay.

Ông Nguyễn Thanh Lâm, Cục trưởng Cục Báo chí, Bộ Thông tin và Truyền thông trao đổi tại hội thảo

Tại hội thảo, các đại biểu đều nhất trí sự phát triển mạnh mẽ của truyền thông mạng xã hội và sự thay đổi như vũ bão của công nghệ, với đa dạng các nền tảng số xuyên biên giới vừa là cơ hội, vừa là thách thức cho các cơ quan truyền thông truyền thống, nhất là đối với các nhà xuất bản, tòa soạn báo, tạp chí, các đài phát thanh, truyền hình, kể cả các tòa soạn báo mạng điện tử vốn được coi là loại hình báo chí mới, hội tụ đa phương tiện.

Điều này cũng đặt ra những vấn đề đòi hỏi các cơ quan truyền thông phải không ngừng nỗ lực trong xây dựng những mô hình truyền thông mới với các cách thức hoạt động kinh tế truyền thông hiệu quả nhằm duy trì nguồn thu, bắt kịp nhu cầu phát triển của truyền thông thế giới; đồng thời đóng góp vào sự phát triển kinh tế-xã hội chung của đất nước.

Kết luận hội thảo, GS.TS Tạ Ngọc Tấn cho biết: Hội thảo đã góp phần tạo nên bức tranh toàn diện về vấn đề kinh tế truyền thông, từ đó gợi mở giúp những cơ quan truyền thông phát triển tốt hơn, tạo ra nguồn thu chính đáng giúp cộng đồng truyền thông Việt Nam ngày càng vững mạnh để vươn tầm khu vực và thế giới. Đồng thời, Hội thảo là cơ sở cung cấp một số luận cứ khoa học để kiến nghị với Đảng và Nhà nước ban hành chủ trương, chính sách đúng đắn, kịp thời, phù hợp với điều kiện thực tiễn nhằm tiếp tục phát triển kinh tế truyền thông ở Việt Nam hiện nay.

PGS.TS. Đỗ Chí Nghĩa, Đại biểu Quốc hội, Ủy viên thường trực Ủy ban Văn hóa, Giáo dục của Quốc hội tham luận tại hội thảo

ThS. Đinh Hường, Giám đốc công ty cổ phần Truyền thông Nam Minh tham luận tại hội thảo

Ban Tổ chức Hội thảo đã nhận được hơn 100 tham luậ.n của các nhà khoa học, các tham luận đề cập đến những vấn đề lý luận, thực tiễn và kinh nghiệm liên quan đến kinh tế truyền thông như: các vấn đề lý luận, lý thuyết về kinh tế học; quan điểm của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước về kinh tế và nền kinh tế thị trường theo định hướng XHCN ở Việt Nam; văn hóa, giáo dục, kinh tế - xã hội, vấn đề toàn cầu hóa, quốc tế hóa… tác động đến hoạt động kinh tế và kinh tế truyền thông; vai trò, đặc điểm của hoạt động kinh tế truyền thông, đặc biệt là trong lĩnh vực báo chí, xuất bản, quảng cáo, điện ảnh, truyền thông xã hội...; chủ thể, khách thể, nội dung, phương thức hoạt động kinh tế truyền thông và những bất cập trước sự vận động và phát triển nhanh chóng của xã hội; những yêu cầu và nguyên tắc đảm bảo phát triển kinh tế truyền thông trong bối cảnh hiện nay; thực trạng kinh tế truyền thông trên thế giới và ở Việt Nam; những bài học, kinh nghiệm thực tiễn sinh động; các giải pháp và khuyến nghị nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động kinh tế truyền thông ở Việt Nam hiện nay...

PV