Hành trình 10 năm 'lửa thử vàng'

​

Chủ tịch nước Trần Đại Quang và Trưởng Ban Tuyên giáo Trung ương Võ Văn Thưởng trao giải thưởng cho các tác giả đoạt Giải A Giải Báo chí Quốc gia lần thứ X - 2015. Ảnh: PV

Đây là “sân chơi” bổ ích, để các nhà báo nhìn lại thành quả lao động của mình trong một năm và có dịp trao đổi kinh nghiệm nghề nghiệp. Giá trị của Giải ngày càng lan tỏa, được báo giới và công chúng nhiệt tình hưởng ứng, đón nhận tích cực.

Trong 10 năm qua, hàng trăm giải thưởng được trao đã góp phần cổ vũ đối với người làm báo, ghi nhận, tôn vinh thành quả lao động sáng tạo của báo chí và khích lệ những người làm báo tiếp tục hăng hái thi đua, lao động sáng tạo, hoàn thành nhiệm vụ chính trị mà Đảng, Nhà nước và nhân dân giao phó. Bên cạnh đó, Giải có ý nghĩa quan trọng đối với hoạt động nghiệp vụ của các cấp Hội Nhà báo, các cơ quan báo chí trên cả nước trong việc nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ cho hội viên, nhà báo và nâng cao chất lượng tác phẩm báo chí, qua đó đã phát hiện và bồi dưỡng những tài năng trẻ; tập hợp xây dựng đội ngũ cây bút, tay máy quyền uy, nâng cao vị thế của báo chí cách mạng. Theo thống kê, trong 10 năm, hội đồng giải đã trao 45 Giải A, 206 Giải B, 396 Giải C và 346 Giải khuyến khích.

Dấu ấn của Hội Nhà báo Việt Nam

Với trách nhiệm là cơ quan chủ trì, Hội Nhà báo Việt Nam đã bám sát và thực hiện nghiêm chỉnh các quy định của Nhà nước, của Hội đồng Giải; phối hợp chặt chẽ và nhận được sự hợp tác có hiệu quả của các Ban, Bộ, ngành liên quan, của các cấp Hội Nhà báo và lãnh đạo các địa phương trong cả nước. Hội Nhà báo Việt Nam đã ban hành các văn bản về Quy trình tổ chức Giải, chi tiết nội dung các công việc cho một mùa giải, đơn vị thực hiện, cấp trình ký, thời hạn hoàn thành... từ khâu ban hành Hướng dẫn dự giải, đến khâu hoàn tất công việc sau khi trao Giải vào dịp 21/6 hằng năm.

Việc thành lập các Hội đồng sơ khảo, Hội đồng chung khảo và tổ chức chấm, thẩm định, xét trao giải hằng năm... được thực hiện nghiêm túc, khách quan, khoa học, lựa chọn các thành viên đại diện tiêu biểu cho các thế hệ nhà báo, các loại hình báo chí, cơ quan báo chí, các vùng miền. Các Hội đồng làm việc công tâm, khách quan, tinh thần trách nhiệm cao. Các cấp Hội Nhà báo trong cả nước đã tổ chức thực hiện nghiêm túc, đúng quy định theo Hướng dẫn của Hội đồng Giải, từ khâu tuyên truyền, đến tuyển chọn tác phẩm gửi dự giải, tổ chức khen thưởng, tôn vinh các tác giả đoạt giải.

Công việc trao Giải hằng năm được thực hiện bài bản, chuyên nghiệp, tổ chức trang trọng, tôn vinh giá trị của Giải và các nhà báo đoạt giải. Các đồng chí Lãnh đạo Đảng, Nhà nước, Quốc hội, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, các Bộ, ban, ngành, tổ chức, đoàn thể ở Trung ương... đã dành cho Giải sự quan tâm đặc biệt. Có thể khẳng định, công tác tổ chức Giải trong 10 năm qua đã được thực hiện nghiêm túc, theo đúng các quy định của Chính phủ, đúng Điều lệ Giải và phù hợp với sự phát triển của báo chí cả nước.

Để Giải Báo chí Quốc gia ngày càng hấp dẫn

Qua 10 mùa Giải, thành công là cơ bản, nhưng so với thực tế phát triển mạnh mẽ của báo chí và trước những yêu cầu ngày càng cao của công chúng báo chí cả nước, Giải Báo chí Quốc gia vẫn còn không ít những trăn trở, băn khoăn. Hội đồng Giải Báo chí Quốc gia đã nhận thấy những bất cập, yếu kém cần khắc phục, từ khâu hướng dẫn dự giải đến khâu tuyển chọn từ cơ sở và khâu chấm cuối cùng để nâng cao chất lượng Giải. Mặc dù những tác phẩm đoạt Giải đều là những tác phẩm tiêu biểu, xuất sắc và rất xứng đáng được vinh danh, song dường như khâu tuyển chọn từ cơ sở vẫn bỏ lọt, bỏ sót những tác phẩm hay. Phần lớn các tác phẩm đoạt giải cao vẫn tập trung ở các cơ quan báo chí Trung ương và các địa phương có sự tập trung chỉ đạo và đầu tư về chuyên môn, có nội dung bám sát thực tiễn và cách thể hiện giản dị, hấp dẫn.

Giải ảnh báo chí, giải tác phẩm phát thanh, giải bình luận, xã luận, chuyên luận còn ít tác phẩm tham dự. Và mặc dù Hội đồng Giải đã có cơ chế riêng đối với ảnh báo chí, cho phép tác giả ảnh báo chí gửi trực tiếp tác phẩm về Hội đồng Giải không qua tuyển chọn ở cơ sở, nhưng đây vẫn là khâu yếu kém, chưa đạt được như mong đợi.

Cơ cấu Giải quy định trước đây với 8 loại Giải cho 3 loại hình, gồm báo in, báo nói, báo hình, từ năm 2012 điều chỉnh thành 11 loại giải cho 4 loại hình, tỏ ra chưa phản ánh đúng thực tế phát triển.

Và đã nhiều mùa trôi qua, Hội đồng Giải vẫn mong đợi có những tác phẩm xuất sắc hơn, có sức lay động và tiếng vang lớn, có tính phát hiện sắc sảo, sâu sắc trong lý giải, tiếp cận và phản biện, mới mẻ, sáng tạo trong cách thể hiện. Bên cạnh đó là những điểm yếu chung về nghiệp vụ là thể hiện chưa sâu, chưa tới tầm của vấn đề mà tác giả đặt ra. Không ít thành viên trong Hội đồng Giải tiếc nuối khi có những tác phẩm dù nội dung rất tốt nhưng chỉ vì một số lỗi kỹ thuật nhỏ đã khiến tác phẩm đó mất đi cơ hội đoạt Giải.

Để nâng cao chất lượng giải trong những năm tới, Hội đồng Giải Báo chí Quốc gia cho biết sẽ tập trung điều chỉnh, sửa đổi cơ cấu giải; tiếp tục nâng cao chất lượng tác phẩm dự Giải, tăng cường phát hiện, trao thưởng cho những tác giả, tác phẩm xuất sắc, có hình thức thể hiện hấp dẫn, hiện đại, giàu sức lan tỏa, hiệu quả xã hội lớn. Ngoài ra, Hội đồng Giải cũng khuyến nghị các cơ quan chủ quản có hình thức biểu dương phù hợp đối với những tác giả có tác phẩm đoạt giải khi xét lương, khen thưởng định kỳ. Hội đồng Giải cũng xem xét điều chỉnh giải cho các loại hình báo chí, các loại giải trong từng nhóm thể loại, tăng kinh phí giải thưởng để các thể loại báo chí có cơ hội tham gia và được tôn vinh xứng đáng.

Tổng kết 10 năm Giải Báo chí Quốc gia không phải là sự kết thúc mà là sự khởi đầu cho những chặng đường tiếp theo phát triển tốt hơn. Chính vì vậy, công chúng và báo giới cả nước vẫn mong chờ, kỳ vọng và chuẩn bị tâm thế để đón chào những mùa vàng bội thu phía trước./.

Hoàng Lâm