Cần thiết phải xây dựng bộ máy nhà nước đảm bảo tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả

Theo Tổng Bí thư, đây là vấn đề rất lớn và đang tập trung bàn để tinh gọn, hiệu lực, hiệu quả của bộ máy; đồng thời, không hình thức mà phải đúng thực chất hội đồng nhân dân phải có người tài, không kiêm nhiệm.

Tổng Bí thư cho biết, từ Đại hội XII, nghị quyết của Trung ương đã đánh giá bộ máy nhà nước cồng kềnh, hoạt động kém hiệu lực, hiệu quả, phải sắp xếp, phải tinh gọn. Tuy nhiên, hiện nay mới làm từ dưới lên như xã, huyện sáp nhập còn tỉnh chưa làm tới. Hay mới thực hiện sắp xếp ở một số vụ, cục, tổng cục của bộ ngành còn Trung ương chưa làm.

"Trung ương mà gọn được thì tỉnh sẽ gọn. Không có bộ nữa thì làm sao tỉnh có sở. Không có sở nữa thì làm sao huyện có phòng. Cách thức phải như thế nào và đây là vấn đề rất lớn, sắp tới phải bàn”, Tổng Bí thư chia sẻ.

Tổng Bí thư Tô Lâm phát biểu tại thảo luận tổ 12

Theo Tổng Bí thư Tô Lâm, tới đây, Trung ương phải gương mẫu, các ban của Đảng phải gương mẫu, Quốc hội gương mẫu, Chính phủ gương mẫu, bởi không tinh gọn bộ máy không phát triển được.

Lấy dẫn chứng cho vấn đề này, Tổng Bí thư Tô Lâm cho biết, khoảng 70% ngân sách dùng để chi trả lương, chi thường xuyên, như vậy tỷ lệ ngân sách dành cho chi đầu tư phát triển thấp. Trong khi các quốc gia khác chi trên 40% ngân sách cho trả lương và dành trên 50% ngân sách chi cho quốc phòng - an ninh, giáo dục, y tế, an sinh xã hội.

“Vì sao không thể tăng lương được là vì tăng lương ngân sách chi cho trả lương sẽ tăng lên đến 80 - 90%, không còn tiền ngân sách để cho các hoạt động khác”. Vì vậy, Tổng Bí thư đề nghị, cần phải nhìn vào thực chất để tiếp tục tinh giản bộ máy, tinh giản biên chế, giảm chi thường xuyên để dành nguồn lực cho đầu tư phát triển.

Tổng Bí thư nêu thực tế, có nhiều bộ ngành bộ máy tổ chức cồng kềnh, không rõ chức năng, nhiệm vụ, không phân cấp cho địa phương, dẫn tới cơ chế xin cho làm mất thời gian của người dân và doanh nghiệp. Do đó, cần phân cấp, phân quyền, địa phương chịu trách nhiệm và những quan điểm này đã được cụ thể hóa thành chính sách, pháp luật, cần triển khai trong thực tiễn cuộc sống.

Tổng Bí thư Tô Lâm cũng đưa ra yêu cầu “rà soát lại tình trạng một việc nhiều người làm, nhưng không ai chịu trách nhiệm chính; cần xác định chính quyền là chính quyền phục vụ, nhưng qua rà soát có tình trạng không muốn chuyển đổi số vì tâm lý lo ngại mất việc”. Vì vậy, cần rà soát chi tiết, việc làm nào, hành vi nào phục vụ gì và tạo điều kiện gì cho nhân dân, có phục vụ nhân dân tốt hơn hay không.

“Tôi rất bức xúc, một tờ giấy khai sinh thôi, nhưng 5 - 6 cơ quan tham gia và người dân mất cả tuần đến 10 ngày để làm thủ tục (giấy chứng sinh, số định danh, giấy khai sinh, hộ khẩu, bảo hiểm y tế). Tại sao không ở ngay trạm y tế có thể hoàn thành tất cả các thủ tục?” Khi đó, cán bộ tư pháp không còn phải làm những việc hành chính đơn thuần, mà thực hiện nhiệm vụ hướng dẫn pháp luật, tư vấn pháp luật cho nhân dân.

Tổng Bí thư Tô Lâm phát biểu.

Nhắc lại tinh thần cần rà soát chi tiết, cụ thể để đổi mới, Tổng Bí thư cho biết, Nghị quyết Trung ương đã nêu chủ trương, đường lối, nhưng cần phải trở thành cuộc cách mạng để thấm nhuần tư tưởng này đến từng chi bộ, đảng viên; nhiệm vụ tinh giản biên chế không chỉ là của Bộ Nội vụ, các cơ quan, bộ máy quản lý nhà nước.

Tổng Bí thư Tô Lâm cũng đề cập đến năng suất lao động ở Việt Nam và khẳng định, một trong những chỉ tiêu chúng ta khó đạt được trong nhiệm kỳ này là chỉ tiêu năng suất lao động. Mặc dù kinh tế đang phát triển nhưng năng suất lao động thực tế và chỉ số về phát triển lại đang có xu hướng giảm. Tỷ lệ năng suất lao động giảm, đồng nghĩa với chúng ta không thể phát triển kinh tế - xã hội, do vậy chúng ta cần thẳng thắn nhìn nhận để đánh giá chính xác.

Theo thống kê, tốc độ tăng trưởng kinh tế của Việt Nam giảm dần, thấp hơn nhiều so với các nước trong khu vực. Giai đoạn 2021 - 2025, ước tăng 4,8% (so với giai đoạn 2016 - 2018, tốc độ tăng trưởng đạt 6,1% phần trăm), như vậy tốc độ tăng trưởng đang giảm xuống và mục tiêu đề tăng trưởng 6,7% của giai đoạn này có nguy cơ không đạt.

Tổng Bí thư nhấn mạnh vai trò quan trọng của tăng năng suất lao động đóng góp vào tốc độ tăng trưởng GDP; tăng năng suất lao động có nghĩa là nâng cao tay nghề, ít người làm một công việc, có hàm lượng khoa học công nghệ, có cách thức quản lý tốt.

Nhìn ra các quốc gia khác như Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc, Ấn Độ, Tổng Bí thư Tô Lâm cho biết, năng suất lao động của các quốc gia này đã vượt xa Việt Nam, do đó, phải có cơ chế, chính sách khuyến khích để tăng năng suất lao động. Tổng Bí thư cũng nhấn mạnh, muốn phát triển bền vững, phải dựa vào nguồn lực sẵn có, phát huy tinh thần tự lực, tự cường, tự chủ và không có con đường nào khác là phải tăng năng suất lao động; huy động mọi người tham gia vào sản xuất, kinh doanh, chúng ta cần tận dụng tối đa thời kỳ dân số vàng để bước vào kỷ nguyên mới, bứt tốc đạt được mục tiêu đến năm 2045 là một nước phát triển có thu nhập cao. Muốn vậy, quy mô kinh tế sẽ phải gấp ba lần hiện nay, thu nhập bình quân đầu người cũng phải tăng gấp ba lần hiện nay.

Ghi nhận và chia sẻ với các ý kiến đại biểu Quốc hội phát biểu tại tổ 12, Tổng Bí thư Tô Lâm cho biết, những trăn trở của đại biểu cũng là những nhiệm vụ mà Trung ương sẽ phải tập trung bàn thảo; đề nghị đại biểu Quốc hội đánh giá ở góc độ này để nhìn nhận con đường phát triển, lường trước những khó khăn để có các giải pháp ứng phó.

Tổng Bí Thư Tô Lâm cũng nhấn mạnh, chúng ta cần phải bỏ khái niệm “xin việc” và khẳng định chúng ta có sức khỏe, có trí tuệ, có khao khát làm việc lo cho bản thân, cho gia đình, tạo ra sản phẩm xã hội, đóng góp chung vào sự phát triển của đất nước và thế giới. Nhà nước phải có chính sách khuyến khích cả xã hội lao động, tiến tới tăng năng suất lao động nhưng giảm giờ làm, như vậy nhân dân mới có cuộc sống tốt đẹp hơn.

Lan Chi