Nhiều ý kiến tâm huyết, sâu sắc về xây dựng pháp luật đóng góp cho Đảng đoàn Quốc hội 

Dự tọa đàm có Phó chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định, nguyên Phó chủ tịch Quốc hội Uông Chu Lưu, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Hoàng Thanh Tùng, đại diện một số bộ, ngành và các chuyên gia, nhà khoa học hàng đầu trong lĩnh vực khoa học pháp lý, xây dựng pháp luật ở nước ta.

Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ cho biết, Ban Chỉ đạo Trung ương về triển khai xây dựng Đề án “Chiến lược xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền XHCN Việt Nam đến năm 2030, định hướng đến năm 2045” đã giao Đảng đoàn Quốc hội chủ trì, phối hợp với các cơ quan, tổ chức liên quan nghiên cứu xây dựng 4 chuyên đề.

Đó là Chiến lược lược xây dựng, hoàn thiện hệ thống pháp luật và tổ chức thi hành pháp luật đến năm 2030, định hướng đến năm 2045, đáp ứng yêu cầu hoàn thiện Nhà nước pháp quyền XHCN Việt Nam; Hoàn thiện cơ chế phân công, phối hợp và kiểm soát giữa các cơ quan nhà nước trong việc thực hiện quyền tư pháp và giữa các cơ quan, tổ chức trong hoạt động tư pháp, đáp ứng yêu cầu xây dựng, hoàn thiện Nhà nước pháp quyền XHCN; Đổi mới tổ chức, nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động của Quốc hội, đáp ứng yêu cầu xây dựng, hoàn thiện nhà nước pháp quyền XHCN; Hoàn thiện cơ chế bảo vệ Hiến pháp, đáp ứng yêu cầu xây dựng, hoàn thiện Nhà nước pháp quyền XHCN Việt Nam.

Đến nay, tiến độ thực hiện các chuyên đề của Đảng đoàn Quốc hội rất tích cực. Đảng đoàn Quốc hội đã hoàn thiện và gửi tới Ban chỉ đạo Trung ương chuyên đề “Hoàn thiện cơ chế phân công, phối hợp và kiểm soát giữa các cơ quan nhà nước trong việc thực hiện quyền tư pháp và giữa các cơ quan, tổ chức trong hoạt động tư pháp, đáp ứng yêu cầu xây dựng, hoàn thiện Nhà nước pháp quyền XHCN”.

Chuyên đề “Hoàn thiện cơ chế bảo vệ Hiến pháp, đáp ứng yêu cầu xây dựng, hoàn thiện Nhà nước pháp quyền XHCN Việt Nam” đã được hoàn thiện, sẽ được Đảng đoàn Quốc hội nghiệm thu vào ngày 3/11.

Hai chuyên đề còn lại, trong đó có chuyên đề “Chiến lược xây dựng, hoàn thiện hệ thống pháp luật và tổ chức thi hành pháp luật đến năm 2030, định hướng đến năm 2045 đáp ứng yêu cầu xây dựng, hoàn thiện Nhà nước pháp quyền XHCN Việt Nam” đang được tích cực triển khai để nghiệm thu trong thời gian tới.

Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh, đây là lĩnh vực rất khó, rất phức tạp. Đảng đoàn Quốc hội đã xin ý kiến, trình Bộ Chính trị ban hành Kết luận về Chiến lược định hướng xây dựng pháp luật trong 5 năm chứ không chỉ làm chương trình xây dựng pháp luật hằng nam, xác định 137 nhiệm vụ xây dựng pháp luật trong giai đoạn 5 năm tới.

“Đây là định hướng lớn, làm căn cứ triển khai chương trình xây dựng pháp luật hằng năm mang tính chủ động, bao quát hơn. Sáng mai 3/11, Đảng đoàn Quốc hội sẽ tổ chức hội nghị trực tuyến toàn quốc để triển khai”, Chủ tịch Quốc hội nói.

Nhấn mạnh đây là lĩnh vực khó, Chủ tịch Quốc hội đề nghị các chuyên gia cho ý kiến vào 3 vấn đề: Về định hướng thống nhất nội hàm một số khái niệm; nguyên tắc yêu cầu với việc xây dựng, hoàn thiện hệ thống pháp luật và tổ chức thực thi pháp luật; mục tiêu, phương hướng, giải pháp xây dựng hệ thống pháp luật và tổ chức thực thi pháp luật đến năm 2030, định hướng đến năm 2045 đáp ứng yêu cầu xây dựng, hoàn thiện Nhà nước pháp quyền XHCN Việt Nam.

Trong buổi sáng đã có 10 chuyên gia, nhà khoa học phát biểu đóng góp ý kiến cho việc xây dựng chuyên đề. Có ý kiến đề nghị coi trọng công tác tổ chức thực hiện, tập trung vào chất lượng soạn thảo, phấn đấu để luật điều chỉnh trực tiếp các quan hệ xã hội, giảm bớt hoặc hạn chế ủy quyền lập pháp, hạn chế bớt được việc giao cho Chính phủ hoặc chính quyền địa phương quy định chi tiết thi hành. Xuyên suốt trong quá trình lập pháp cần bảo đảm nguyên tắc pháp quyền và dân chủ. Trong khi đó có ý kiến đề nghị cần quan trọng công tác xây dựng và hoàn thiện pháp luật, tôn trọng vai trò, tinh thần pháp quyền, coi trọng luật pháp ở vị trí xứng đáng trong đời sống kinh tế, văn hoá, xã hội, chính trị, an ninh, quốc phòng, bảo vệ quyền con người, lợi ích của các cá nhân, tổ chức liên quan, phù hợp với đặc điểm của một quốc gia đang phát triển, hướng tới một nước phát triển, có thu nhập cao vào năm 2045.

Có ý kiến cho rằng hai vấn đề mà chiến lược nêu ra có mối quan hệ rất biện chứng, gắn kết chặt chẽ với nhau. Nếu có một hệ thống pháp luật tốt, hoàn thiện nhưng việc tổ chức thi hành không tốt, không nghiêm minh, không được tôn trọng, thì pháp luật cũng chỉ nằm trên giấy; coi trọng sự nghiệp xây dựng nhà nước pháp quyền là sự nghiệp của toàn dân chứ không chỉ của các cơ quan nhà nước; trong nhà nước pháp quyền thì tất cả quyền lực nhà nước đều thuộc về nhân dân. Quyền lực nhà nước được giới hạn bởi hiến pháp và pháp luật.

Một số ý kiến đề nghị cần tập trung vào 3 khâu đột phá quan trọng, về chất lượng xây dựng và hoàn thiện pháp luật, hệ thống pháp luật; đột phá thực hiện pháp luật và đột phá phát triển toàn diện nguồn nhân lực, đặc biệt nguồn nhân lực pháp luật chất lượng cao cũng như trình độ thi hành pháp luật của các cấp; thu gọn lại hệ thống pháp luật để tránh rườm rà, hiệu lực thấp (bỏ nghị quyết liên tịch, bỏ thẩm quyền ban hành văn bản quy phạm pháp luật cấp huyện, xã), bảo đảm không phân biệt hệ thống pháp luật của Trung ương hay của địa phương. 

Ghi nhận những ý kiến tâm huyết, sâu sắc, nhiều chiều của các chuyên gia, nhà khoa học, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ một lần nữa nhấn mạnh, đây là một đề tài rất khó. Ý kiến của các chuyên gia, nhà khoa học đã gợi mở được rất nhiều vấn đề và Đảng đoàn Quốc hội sẽ tiếp tục tổ chức các hội nghị, hội thảo để lắng nghe, tiếp tục nghiên cứu, giúp cho việc xây dựng “Chiến lược xây dựng, hoàn thiện hệ thống pháp luật và tổ chức thi hành pháp luật đến năm 2030, định hướng đến năm 2045 đáp ứng yêu cầu xây dựng, hoàn thiện Nhà nước pháp quyền XHCN Việt Nam” đạt chất lượng tốt nhất.

Đảng đoàn Quốc hội đã xin ý kiến và trình Bộ Chính trị ban hành Kết luận số 19-KL/TW ngày 14/10/2021 về Chiến lược định hướng xây dựng pháp luật trong 5 năm, xác định 137 nhiệm vụ xây dựng pháp luật trong giai đoạn 5 năm tới. Đây là định hướng lớn, làm căn cứ triển khai chương trình xây dựng pháp luật hằng năm mang tính chủ động, bao quát hơn. Sáng mai 3/11, Đảng đoàn Quốc hội phối hợp với Thường trực Ban Bí thư Trung ương Đảng sẽ tổ chức hội nghị trực tuyến toàn quốc để triển khai Kết luận của Bộ Chính trị.

Bảo Châu