Nghĩa tình cao nguyên vẫy gọi!

Nghĩa tình cao nguyên vẫy gọi!

1. Đã có nhiều câu chuyện hay, bài thơ đẹp, bản nhạc trầm bổng về hoa dã quỳ sắc vàng với nhiều tên gọi dã quỳ, cúc quỳ, hướng dương dại… Nhìn những thảm hoa vàng nở rộ bên đường, trải dài lưng chừng núi, tôi chợt nhớ câu chuyện mà bạn tôi cố nhà báo, nhà thơ Nguyễn Thanh Đạm, nguyên Tổng Biên tập Báo Lâm Đồng đã kể về loài hoa huyền diệu này.

Người ta nói, dã quỳ xuất phát từ bộ tộc Lasiêng sinh sống ở Tây Nguyên, có nàng H’Linh xinh đẹp yêu chàng K’Lang tuấn tú. Ngày ngày chàng vào rừng săn bắn nàng ở nhà xe tơ dệt chăn kiêu hồng theo tục lệ của người con gái Lasiêng sắp về nhà chồng. Buổi tối chàng và nàng cùng dân làng múa hát, đốt lửa chờ đến ngày nên vợ nên chồng. Nhưng rồi tình yêu của họ trắc trở.

LaRihn con trai tộc trưởng cũng thầm yêu trộm nhớ nàng, nhưng H’Linh không đáp lại, LaRihn đố kỵ, thù ghét. Ngày nọ K’Lang vào rừng săn bắn đã không trở về. Nàng vào đại ngàn tìm và phát hiện K’Lang bị người của bộ tộc trói chặt dưới gốc cây, mũi tên bắn chết. Nàng ôm chặt chàng khóc, một mũi tên từ đâu đó đã đâm thẳng trái tim nàng. Nàng chết trong tư thế quỳ ôm lấy chàng. Và nơi ấy đã mọc lên loài hoa dại màu vàng rực rỡ tràn đầy sức sống thể hiện tình yêu mãnh liệt, thủy chung, đó là hoa dã quỳ.

Đến Đức Trọng - Liên Khương, xe dừng ven đường, An Bình ngắt một cành hoa dã quỳ, nhắc lại câu chuyện tình giữa anh với cô giáo phố núi. Hai người yêu nhau từ một lần đi ngắm hoa dã quỳ. Hôm đó, chàng và nàng tung tăng chạy nhảy lọt vào thảm hoa đẹp, họ đã trao gửi cho nhau nụ hôn nồng cháy. Nàng nói: “Làm nghề giáo nhưng nghề báo em cũng mê đắm, năm tới em sẽ chuyển về tòa soạn Báo Gia Lai. Anh duyệt cho em!”.

Lễ hội đua voi Tây Nguyên

Sau lần đó, An Bình nhập ngũ trở thành anh bộ đội Cụ Hồ tham gia tiễu phỉ vùng đại ngàn Tây Nguyên. Nàng cùng nhóm bạn đi rừng hái nấm, lúc qua suối do mưa nguồn, cơn lũ bất chợt đổ về bị nước cuốn trôi, nàng mãi mãi không trở về, để lại bao dự định dang dở. An Bình buồn tê tái nhớ người yêu.

Ba năm sau xuất ngũ, chàng bỏ rừng theo bạn về xứ biển, đi học ngành địa chất trở thành kỹ sư tìm dầu ở vùng mỏ Bạch Hổ, mỏ Rồng. Cứ vậy, An Bình không còn yêu ai nữa, mùa hoa dã quỳ nở chàng lại ngược lên Tây Nguyên tìm lại những kỷ niệm đẹp của tình yêu. Ngày thứ hai tại thành phố Ngàn Hoa, chúng tôi đón thêm Võ Lan, phóng viên trẻ Báo Lâm Đồng cùng đi ngắm hoa dã quỳ. Võ Lan là con gái bạn tôi, cựu chiến binh Võ Đình Cường.

Tôi và Cường cùng nhập ngũ, sau khi tốt nghiệp cấp 3 trường huyện, đam mê văn chương. Vào bộ đội, chúng tôi cùng là chiến sỹ thông tin Binh đoàn Trường Sơn. Từ chiến trường, Võ Đình Cường được cử đi học Đại học Quân y trở thành bác sỹ, trở về đơn vị làm Chủ nhiệm quân y. Cường vẫn kể, Đông và Tây Trường Sơn có những thảm rừng hoa dã quỳ, vào mùa hoa nở vàng rực.

Mỗi lần lên Đà Lạt, nhâm nhi cà phê phố núi, Võ Đình Cường và con gái Võ Lan đọc thơ hoa dã quỳ, loài hoa của nắng, hé nụ chẳng ai biết, khai mầm chẳng ai hay, những cánh hoa mộc mạc thanh khiết của tình yêu, rực rỡ như ngọn lửa cao nguyên:

Em lên phố núi vùng cao

Anh về phố cũ tương tư nắng chiều

Quanh co dốc phủ sương mù

Dã quỳ vàng ruộm đón chào nàng thơ …

(Hoàng Cầm)

Dã quỳ ơi có bao điều muốn ngỏ

Hỡi loài hoa bé nhỏ mà ta yêu

Không kiêu sa chẳng vẻ đẹp mỹ miều

Mà xao xuyến mỗi lần qua lối đó.

(Oanh Kim)

Sau khi xuất ngũ, Võ Đình Cường rời quê nhà Hà Tĩnh vào định cư tại Đức Trọng, dải đất ngút ngàn hoa dã quỳ và nhiều loại hoa quý khác. Võ Lan tuổi Tân Dậu tính y chang bố, rất yêu hoa. Học Ngữ văn Đại học Đà Lạt, Võ Lan trở thành nữ phóng viên thành phố Ngàn Hoa. Bài báo đầu tiên mà Võ Lan viết là tản mạn hoa dã quỳ: “Dã Quỹ - cánh hoa tựa hướng dương màu vàng tươi, biểu tượng của lòng kiên trung, trọn vẹn. Một Đà Lạt Ngàn hoa tinh khôi, nhiều khát vọng chinh phục…”

Đà Lạt trong sương mù

2. Lần này lên Đà Lạt thiếu vắng Nguyễn Thanh Đạm, bạn quý, đồng nghiệp đa tài và nghĩa tình, quảng giao và nhiệt huyết. Làm Tổng Biên tập báo, Phó Trưởng ban Tuyên giáo Tỉnh ủy, Chủ tịch Hội Văn nghệ lâm bệnh hiểm nghèo, dù đã rất cố gắng, nhưng không qua khỏi, anh để lại trong lòng bạn bè, đồng nghiệp và gia đình sự tiếc thương vô hạn. Nguyễn Thanh Đạm đã gieo vào lòng tôi tình yêu mãnh liệt đối với thành phố ngàn hoa, anh đã dẫn dắt tôi đến những cánh rừng hoa dã quỳ bằng câu chuyện tình yêu bất tử giữa H’Linh và K’Lang. Anh có những câu thơ hay về Đà Lạt, về hoa, kiếp nhân sinh - tình đời, tình người :

Dẫu về muộn với dã quỳ thổn thức

Ta - ngàn thông trong nỗi ngóng chờ

(Tháng Ba Tây Nguyên, 2006)

Sương, mưa và gió lạnh

Đà Lạt sáng đầu đông

Lất phất vài vạt nắng

Hiu hắt sắc quỳ vàng …

(Thôi xin đừng nhìn lại, 2006)

Nguyễn Thanh Đạm dạt dào cảm xúc với phố núi, với hoa, với đất trời Nam Cao nguyên lộng gió, sắc màu hoa:

Say đất trời Đà Lạt

Bàn tay vương bàn tay,

Nụ hồng run run nở

Lay ngàn hoa tỏa hương …

(Festival Hoa, 2005)

Tháng 10 năm 2021, giỗ đầu Nguyễn Thanh Đạm, các bạn đồng môn lớp báo chí khóa 5 Học viện Báo chí & Tuyên truyền chứng kiến tình yêu của Thanh Đạm và Bích Hiền nhắc đến nghĩa tình và tài hoa của bạn. Nguyễn Thanh Đạm đã có bài viết giàu chất thơ đăng trên một ấn phẩm của Hội Nhà báo Việt Nam.

Nữ đồng nghiệp Bích Hiền, bạn đời yêu quý của Nguyễn Thanh Đạm, nguyên Trưởng văn phòng Đại diện báo Sài Gòn Giải Phóng vùng Nam Tây Nguyên và Nguyễn Thanh Đạm vẫn say mê nói về khát vọng Nam Tây Nguyên.

Lâm Đồng và Đà Lạt với độ cao 1.500 m so với mặt nước biển, nhiệt độ trung bình 18-25 độ C, thừa hưởng khí hậu ôn hòa, dịu mát quanh năm, vùng đất lý tưởng của du lịch chất lượng cao, du lịch nghỉ dưỡng; phát triển công nghiệp theo hướng có chọn lọc, thân thiện với môi trường, công nghiệp chế biến sâu, công nghiệp hỗ trợ, dược liệu, dược phẩm chức năng từ sản phẩm nông nghiệp.

Nghĩa tình cao nguyên vẫy gọi!

3. Dấu ấn sâu đậm dành cho tôi là tình đồng nghiệp - sâu đậm nghĩa tình báo chí và văn nghệ của 5 tỉnh cao nguyên, bao gồm Kon Tum, Gia Lai, Đắk Lắk, Lâm Đồng và Đắk Nông nói chung, của tỉnh Lâm Đồng nói riêng. Nữ nhà báo Hồ Lan, Tổng Biên tập báo Lâm Đồng, Phó Chủ tịch Hội Nhà báo Lâm Đồng, hễ có tiếng gọi từ bạn hữu đồng nghiệp, dù báo hay văn là lập tức có mặt và đồng hành.

Một lần, các đồng nghiệp Thái Lan lên thăm thành phố Ngàn hoa, các Chủ tịch và nguyên Chủ tịch Hội Nhà báo Lâm Đồng Nguyễn Thành Nhân, Nguyễn Văn Tòa, Phó Chủ tịch Nguyễn Thanh Đạm, Tổng Biên tập báo Lâm Đồng Hồ Lan … hú gọi, Chủ tịch Hội Nhà báo Gia Lai Nguyễn Văn Phụng cùng nhiều bạn báo, bạn văn, bạn thơ Tây Nguyên đã có mặt cắm trại, múa hát thâu đêm, nồng ấm nghĩa tình trong mưa lạnh.

Nhà báo kỳ cựu Thái Lan ông Bandhit Rajavadhanin từng nói với nhà thơ, nhà báo Nguyễn Thành Nhân lúc đó là Chủ tịch Hội Nhà báo Lâm Đồng: “Chúng tôi vui vì các bạn luôn hát bài kết đoàn - tiếng hát vang vọng cả vùng cao nguyên Việt Nam yêu dấu”.

Xuân Nhâm Dần, tôi lên Nam Tây Nguyên thưởng cảnh đẹp thành phố Ngàn hoa, thành phố Ngàn thông. Bạn quý Võ Đình Cường và nhà báo, nhà thơ Nguyễn Thanh Đạm yêu quý đã mãi mãi đi xa. Nhưng nghĩa tình sâu nặng của đồng nghiệp báo và văn vẫn còn đó rất chu toàn, nguyên vẹn. Nghĩa tình, bằng sự kết nối cả Đại ngàn Tây Nguyên nối vòng tay lớn, đó là sức mạnh để vững bước tiến lên không ngừng. Sự nghiệp báo chí và văn nghệ góp phần thúc đẩy, lan tỏa tình yêu thương, chiến thắng thiên tai dịch bệnh, vượt qua đói nghèo, mọi gian nan và thử thách.

Thác Bảy Tầng ở Đà Lạt

Mùa xuân Nhâm Dần đã gõ cửa mọi nhà - những người con đất Việt giàu ý chí và nghị lực, hào sảng và quyết tâm làm giàu bằng nội lực quê hương, đất nước. Đội ngũ các nhà báo vùng cao nguyên phát huy tinh thần đoàn kết bên nhau cùng Đại ngàn Tây Nguyên vươn xa, bay cao.

Đại dịch Covid-19 dù đã được kiểm soát vẫn còn là nguy cơ gây bao khó khăn, nỗi nhọc nhằn nhưng không thể cản bước tiến của khát vọng Nam Tây Nguyên, khát vọng cả vùng cao nguyên, đưa Tổ quốc Việt Nam vững bước tiến lên trên con đường thịnh vượng.

Tản mạn về nghĩa tình đồng nghiệp báo chí và văn nghệ từ thành phố Ngàn hoa thủy chung - son sắt, về cao nguyên như một nén tâm nhang thương nhớ và tri ân những người bạn quý, đồng nghiệp, đồng đội thân yêu đã đi xa & tự nhắc nhở trách nhiệm cao cả của chính mình…

Xuân Nhâm Dần, 2022

PHẠM QUỐC TOÀN