Giải pháp phát triển nguồn thu bền vững của Báo điện tử VTC News

Giao diện báo điện tử VTCNews

Bức tranh kinh tế báo chí của VTCNews

VTC News trực thuộc Đài Truyền hình kỹ thuật số VTC, hoạt động theo cơ chế là đơn vị tự chủ hoàn toàn về tài chính. Báo từng bước mở rộng cơ cấu nguồn thu và có các nguồn thu chính hiện nay là: 85% thu từ quảng cáo, truyền thông; 9% thu từ tài trợ từ các sự kiện; 5% thu từ các hợp đồng đặt hàng Nhà nước và 1% thu từ khai thác nội dung số.

Thuộc hệ sinh thái đa phương tiện của Đài tiếng nói Việt Nam (VOV), đây chính là điều kiện thuận lợi để VTC News tăng lợi thế cạnh tranh trong việc đưa ra các gói dịch vụ truyền thông đa dạng về kênh phân phối sản phẩm. Mảng nội dung video có nhiều ưu thế hơn so với các báo điện tử khác do tận dụng được nguồn nội dung từ Đài VTC, Đài VOV.

Một nhân tố rất quan trọng đi liền với sự phát triển của Báo là nền tảng kinh doanh được tích lũy trong nhiều năm cùng với khách hàng là các doanh nghiệp lớn ổn định và tăng trưởng hàng năm (đặc biệt trong mảng bất động sản, ngân hàng và đồ uống).

Để thu hút độc giả và tăng thêm nguồn thu, Báo điện tử VTC News còn xây dựng 02 fanpage lớn với hơn 1 triệu người theo dõi và kênh youtube gần 200.000 người đăng ký, kênh Tiktok gần 2 triệu thành viên và một số mạng xã hội khác. VTC News cũng hợp tác với nhiều trang trang tin tức tổng hợp lớn như Google News, MSN, Yahoo News, Báo mới… trong việc phân phối và giới thiệu nội dung đến độc giả. Trong bối cảnh mới, năm 2020, Phòng R&D được thành lập để bắt kịp xu hướng và xây dựng hệ thống nền tảng công nghệ cập nhật, góp phần quan trọng cho sự phát triển của báo, đảm bảo tối ưu hóa quy trình sản xuất nội dung và tăng khả năng truy cập, tạo doanh thu cho báo.

Song song với việc nâng cao chất lượng sản phẩm nội dung, để thúc đẩy tăng trưởng nguồn thu, VTC News chú trọng triển khai các hoạt động kinh doanh phù hợp với sự chuyển động và nhu cầu của thị trường, cụ thể: Xây dựng các gói dịch vụ đa dạng, phong phú phục vụ tối đa nhu cầu của khách hàng như: Gói infobox (trang chuyên mục truyền thông); Dịch vụ tư vấn và truyền thông trọn gói trong đó khách hàng được đăng bài viết trên chuyên mục Doanh nghiệp doanh nhân, khách hàng được làm cầu nối chia sẻ những phản hồi, ý kiến độc giả về sản phẩm, dịch vụ của doanh nghiệp, được tư vấn các giải pháp truyền thông hiệu quả trên báo điện tử VTC News trong điều kiện phù hợp với báo và các quy định của luật pháp; Bài phỏng vấn chuyên gia và giới thiệu sản phẩm…

Duy trì phát hành ấn phẩm phụ vào dịp 21/6 và năm mới; Mở rộng triển khai các hoạt động ngoài mặt báo như tổ chức tọa đàm, hội thảo chuyên đề; Đẩy mạnh khai thác dịch vụ truyền thông công ích.

Ban hành chính sách giảm giá quảng cáo theo các nguyên tắc ưu tiên khách hàng ký hợp đồng với giá trị lớn, cam kết hợp tác dài hạn. Khách hàng hợp tác sản xuất các chuyên trang, chuyên mục được hưởng quyền lợi và tỷ lệ giảm giá theo mức độ đầu tư và hiệu quả kinh tế của các chương trình mang lại. Khách hàng hợp tác từ 02 năm liên tiếp trở lên, được tính lũy kế doanh thu để áp dụng mức giảm giá, chiết khấu nhưng tối đa không giá 50% giá bán lẻ.

Báo điện tử VTC News trao quà của độc giả ủng hộ xóm trọ F0 ở Bình Dương

Khó khăn trong phát triển nguồn thu

Mặc dù hàng năm, Báo VTC News luôn đạt được những mục tiêu doanh thu so với kế hoạch đề ra, tuy nhiên, xét một cách lâu dài, với tỉ lệ 90% nguồn thu của Báo điện tử VTC News hiện nay đến từ nguồn khai thác quảng cáo và hợp đồng truyền thông thì con số tỉ trọng này đặt ra nhiều vấn đề. Khi “miếng bánh” quảng cáo càng ngày càng phải chia nhỏ, những cơ quan báo điện tử như VTCNews càng khó tiếp cận dẫn đến thách thức lớn về sụt giảm nguồn thu từ quảng cáo.

Ngoài ra, một thực tế nổi lên vài năm gần đây là khoảng 70-80% doanh thu quảng cáo digital chảy vào túi hai “ông lớn” Google và Facebook. Các cơ quan báo chí chỉ chưa đến 30% thị phần chung nhau dẫn đến giảm sút nguồn thu.Một số yếu tố nội tại khiến vấn đề phát triển nguồn thu của báo vẫn còn nhiều khó khăn và thách thức:

Thứ nhất, lượng traffic (chỉ số người truy cập trên web) và thứ hạng chưa cao so với top các website (báo điện tử và trang thông tin điện tử) có lượng truy cập lớn tại Việt Nam (hiện tại chưa nằm trong top 10 website tin tức có nhiều người truy cập nhất tại Việt Nam theo đánh giá từ trang similer web).

Thứ hai, Bộ phận kinh doanh của Báo được kiện toàn hàng năm nhưng vẫn chưa đáp ứng được các nhu cầu phát triển, đặc biệt là khâu bán hàng và nghiên cứu thị trường, phát triển sản phẩm. Trong hoạt động marketing sản phẩm nội dung và dịch vụ, chưa tận dụng triệt để lợi thế hệ sinh thái đa phương tiện của Đài VTC và Đài VOV. Các nền tảng mang lại nhiều traffic doanh thu như Google, Facebook … thường xuyên thay đổi thuật toán trong khi báo chưa có đủ năng lực giỏi để chăm sóc, phát triển các sản phẩm trên nền tảng này nên lượng người đọc và nguồn thu quảng cáo từ các nguồn này đang có xu hướng giảm.

Thứ ba, nền tảng công nghệ, phục vụ mục tiêu chiến lược chuyển đổi số, hướng tới phục vụ tốt các nhu cầu xã hội cũng như phát triển kinh tế báo chí chưa thực sự mạnh và ổn định, việc tuyển nhân sự công nghệ gặp nhiều khó khăn do phải áp dụng mức lương theo cơ chế nhà nước.

Cuối cùng, sản phẩm nội dung thuộc một số lĩnh vực phục vụ việc kinh doanh chưa thực sự tạo thế mạnh như mảng sức khỏe, gia đình, ô tô xe máy, tài chính - ngân hàng, công nghệ, bất động sản, du lịch.

PV Báo VTC News tác nghiệp tại đảo Thổ Châu, Phú Quốc, Kiên Giang, tháng 5/2021

Một số giải pháp tạo nguồn thu bền vững

Một là, có chiến lược về nguồn nhân lực với tư duy làm báo cũng như phát triển kinh tế báo chí chuyên nghiệp, có chiến lược lâu dài. Tư duy và chiến lược này được thống nhất, đồng lòng đồng sức từ ban lãnh đạo, các phóng viên, biên tập viên cho đến các bộ phận chuyên môn khác, trong đó có bộ phận kinh doanh.

Vấn đề nâng cao chất lượng của sản phẩm báo chí, nhân văn, có bản sắc riêng phải được coi là giá trị cốt lõi. Vì thế, đội ngũ phóng viên, biên tập viên, đặc biệt là lãnh đạo VTC News phải tuân theo tôn chỉ, mục đích của mình, đáp ứng nhu cầu của công chúng bằng những tin, bài chất lượng, có tác động xã hội tích cực.

Báo cần thường xuyên đào tạo, bồi dưỡng nâng cao trình độ, kỹ năng tác nghiệp báo chí và sự hiểu biết về lĩnh vực chuyên sâu cho đội ngũ phóng viên, khơi dậy tính sáng tạo trong mỗi tác phẩm, phong phú về thể loại, hình thức và nội dung trong các chuyên trang, chuyên mục.

Hai là, nâng cao hiệu quả các hoạt động tiếp thị, xúc tiến, quảng cáo thương hiệu. Trước đây, hoạt động tiếp thị, xúc tiến, quảng cáo chưa được các cơ quan báo chí chú ý một cách đúng mức.

Trong bối cảnh cạnh tranh khốc liệt hiện nay, báo điện tử VTC News cần tăng cường các nghiệp vụ này thông qua phương tiện hệ sinh thái đa phương tiện của VOV, VTC, mạng xã hội, tham gia bảo trợ các chương trình lớn, từ thiện… nhằm nâng cao uy tín, nhận diện thương hiệu cho báo.

Công tác phát hành, quảng cáo phải cải tiến, năng động trong tiếp thị, chủ động đến với khách hàng, bạn đọc thay vì “ngồi chờ sung rụng” như trước đây. Hoạt động xã hội từ thiện được đẩy mạnh với cách làm công khai, minh bạch, hiệu quả kết hợp với các nhà tài trợ sẽ góp phần củng cố và phát triển thương hiệu cơ quan báo chí.

Báo VTC News trao quà của độc giả ủng hộ đồng bào miền Trung ruột thịt

Là cơ quan báo chí kinh tế tự chủ thu chi, nguồn thu vẫn nằm chủ yếu từ quảng cáo đến từ doanh nghiệp và các tổ chức. Vậy mấu chốt của phát triển nguồn thu chính là phát triển mối quan hệ bền chặt với cộng đồng doanh nghiệp, hay nói cách khác là đồng hành bền vững hơn. Quan hệ đồng hành này không chỉ được thể hiện qua cách diễn đạt trên nội dung trang báo, mà còn thể hiện được tăng cường bởi vai trò cầu nối của báo.

Các hoạt động kết nối ngoài trang báo như sự kiện trao giải, hội nghị, hội thảo, tọa đàm, diễn đàn… góp phần tích cực gắn kết và đưa tiếng nói của doanh nghiệp, doanh nhân tới các nhà hoạch định chính sách, khách hàng, đối tác, qua đó thúc đẩy doanh nghiệp phát triển bền vững. Ba là, đa dạng hóa nguồn thu.

Bên cạnh việc phát triển những nguồn thu truyền thống, việc khai thác cơ chế đặt hàng của các cơ quan Nhà nước cũng là một phương thức hiệu quả giúp Báo VTC News vừa tăng được doanh thu, vừa thực hiện tốt chủ trương truyền thông của các cơ quan chức năng. Hiện nay, tỷ trọng doanh thu từ nguồn thu này chưa cao nhưng đây sẽ là nguồn an toàn và ổn định nên Báo đang tập trung đẩy mạnh nâng cao năng lực sản xuất và khả năng đáp ứng tiêu chí đối với các đơn đặt hàng theo hình thức này.

Liên kết sản xuất, khai thác chuyên mục, chuyên trang các lĩnh vực khoa học, công nghệ, kinh tế, văn hóa, thể thao, giải trí, quảng cáo, sức khỏe và an sinh xã hội cũng là hình thức nhằm huy động nguồn tài nguyên về nội dung và tài chính từ xã hội. Báo chịu trách nhiệm trước cơ quan chủ quản và pháp luật về việc đảm bảo sản phẩm nội dung tuân thủ tôn chỉ mục đích của Báo.

Tối ưu hóa mô hình kinh doanh tin tức sử dụng hiệu quả nền tảng phân phối nội dung của Google với hai dịch vụ của Google như: Phân phối nội dung thông qua công cụ tìm kiếm (Google search) và làm đại lý quảng cáo thông qua dịch vụ Google Adsense.

Phó Tổng biên tập Báo điện tử VTC News Lê Mỹ Ái Linh - tác giả

Bốn là, tăng cường ứng dụng công nghệ để nâng cao năng lực truyền thông. Thực hiện chuyển đổi số đáp ứng nhu cầu, xu thế của độc giả, tạo ra sức mạnh tổng hợp, tạo ra nguồn thu, phát triển lâu dài.

Báo điện tử VTC News đã nghiên cứu giải pháp ứng dụng trí tuệ nhân tạo nhằm thu hút độc giả cho Báo điện tử VTC News. Đề tài này cũng đã được Báo điện tử VTC News bảo vệ thành công cấp Đài Tiếng nói Việt Nam (VOV) và cũng là định hướng triển khai trong thời gian tới. Hệ thống sẽ bao gồm: Hệ thống tự động thu thập thông tin; Hệ thống lưu trữ; Chức năng phân tích hành vi; Hệ thống phân phối nội dung.

Ngoài ra, để giải bài toán về đầu tư phát triển hạ tầng công nghệ, việc liên kết với một trong số các công ty công nghệ hàng đầu để tận dụng được các sản phẩm dịch vụ, tối đa hiệu quả doanh thu và gia tăng traffic cũng là phương án phù hợp với mô hình và quy mô của báo VTC News. Hình thức hợp tác có thể là hợp tác toàn bộ (công ty công nghệ chịu trách nhiệm về vận hành nền tảng) hoặc hợp tác theo chuyên mục. Cách thức phân chia lợi nhuận có thể là chia sẻ doanh thu hoặc các trao đổi quyền lợi khác.

Những giải pháp công nghệ bao gồm: Kiếm tiền từ quảng cáo trên các trang web và ứng dụng di động, thông qua Google Adsense, Ad Exchangr, DFP và Ads Network; Dịch vụ SEO thông minh, giải pháp Video In-stream, Out-stream tiện lợi và tránh các vấn đề bản quyền; Tích hợp các công nghệ tối ưu tốc độ tải trang và các cập nhật về kỹ thuật, công nghệ mới…

Năm là, giải pháp xây dựng bức tường thu phí. Đây là một trong những giải pháp mà không ít tờ báo trên thế giới đã sớm thành công với mô hình thu phí trên nền tảng digital, trước khi mức tăng tăng trưởng doanh thu quảng cáo online chậm lại, thậm chí đi xuống. Tại Việt Nam, Vietnamplus, Ngày Nay, VietNamNet đang đặt những viên gạch đầu tiên, đi những bước chân đầu tiên theo mô hình này./.

TS LÊ THU HÀ (Phó Viện trưởng Viện Báo chí, Học viện Báo chí và Tuyên truyền)
LÊ ÁI MỸ LINH (Phó Tổng Biên tập Báo điện tử VTC News)