Bức tranh ngân hàng 2021: Kỳ vọng tăng trưởng sau đại dịch

Cho đến nay, biểu lãi suất cho vay của nhiều ngân hàng vẫn tiếp tục được điều chỉnh giảm nhiều lần, tạo điều kiện tiếp sức cho doanh nghiệp và cá nhân khôi phục sản xuất kinh doanh. Ảnh: TL

Tác động do COVID-19

Ngay từ đầu tháng 2/2020 khi dịch COVID-19 xuất hiện, hàng loạt ngân hàng thương mại đã công bố giảm lãi suất cho vay từ 0,5 - 1,5%/ năm đối với khách hàng vay vốn mới và cả khách hàng hiện hữu song song với việc cơ cấu lại thời hạn trả nợ, miễn, giảm lãi vay, giữ nguyên nhóm nợ đối với các khách hàng bị ảnh hưởng do dịch. Hơn 70.000 tỷ đồng đã được các ngân hàng thương mại cam kết hỗ trợ doanh nghiệp và cá nhân chịu ảnh hưởng bởi COVID-19 tại thời điểm đó.

Số liệu cập nhật của Ngân hàng Nhà nước đến tháng 11/2020 cho thấy, các tổ chức tín dụng đã cơ cấu lại thời hạn trả nợ cho 272.183 khách hàng với dư nợ 341.855 tỷ đồng. Bên cạnh đó, miễn, giảm, hạ lãi suất cho 552.725 khách hàng với dư nợ 931.018 tỷ đồng. Đồng thời, cho vay mới lãi suất ưu đãi với doanh số lũy kế từ ngày 23/1 đạt 2.017.761 tỷ đồng cho 356.385 khách hàng.

Tín dụng tăng trưởng chậm là điều phải chấp nhận trong bối cảnh dịch bệnh COVID-19 diễn biến phức tạp. Mặc dù, Chính phủ Việt Nam được cộng đồng quốc tế đánh giá kiểm soát dịch bệnh rất tốt, song các doanh nghiệp (DN) và hộ gia đình kinh doanh vẫn còn nhiều khó khăn. Đây là tình hình chung và các Ngân hàng thương mại (NHTM) không thể hạ thấp tiêu chuẩn tín dụng (vì khi tiêu chuẩn bị hạ thấp sẽ gây rủi ro cho hệ thống ngân hàng, rủi ro cho nền kinh tế, nợ xấu gia tăng).

Trong bối cảnh dịch COVID-19 tác động sâu rộng và nhu cầu về vốn tín dụng của nền kinh tế còn yếu, những con số tăng trưởng dư nợ cho vay trong các tháng đầu năm là chấp nhận được. Nhiều DN mong muốn tiếp cận nguồn vốn tín dụng dễ dàng hơn nhưng khi giải ngân vốn tín dụng, các NHTM cần kiểm soát để tránh tiềm ẩn rủi ro lâu dài, ảnh hưởng đến chất lượng tăng trưởng nền kinh tế, đảm bảo tăng trưởng bền vững, ổn định xã hội trong tương lai.

Hiện nay, thanh khoản của các NHTM khá dồi dào, các NHTM luôn sẵn sàng nguồn vốn cho khách hàng vay, một số NHTM còn phải mua tín phiếu của NHNN, lãi suất liên ngân hàng xuống thấp. Tuy nhiên, vấn đề đặt ra là hiện nay đang thiếu nhu cầu tín dụng thực, thiếu những DN có phương án tài chính tốt để tiếp cận vốn vay. Ước tính, các phần hỗ trợ bao gồm cả hoãn nợ, giảm lãi suất, chi phí mà hệ thống Ngân hàng sẽ phải chia sẻ là khoảng 30.000-34.000 tỷ đồng nguồn thu nhập, mức giảm lợi nhuận khoảng 25%.

Về phía các DN, điều quan trọng là DN cần có thiện chí hợp tác với các NHTM, xây dựng phương án vay vốn chặt chẽ, chứng minh dòng tiền dự án rõ ràng, khả năng trả nợ có tính khả thi… Trong thực tiễn, quan hệ tín dụng giữa NHTM và DN thường phát sinh một số vướng mắc, đó là vấn đề tất yếu trong quá trình chuyển động của nền kinh tế, nhất là trong giai đoạn bị tác động lớn của dịch bệnh COVID-19.

Tiền gửi khách hàng dự kiến tăng trưởng trong khoảng 9,2- 12,3%

“Chìa khóa” cho kỳ vọng tăng trưởng tín dụng

Thống kê trong báo cáo “Chiến lược đầu tư năm 2021” vừa công bố, các chuyên gia phân tích thuộc Công ty Cổ phần Chứng khoán Rồng Việt (VDSC) cho biết, dịch bệnh COVID-19 bùng nổ đã tác động lên hoạt động cho vay trong năm 2020, dẫn đến hệ quả là mức chênh lệch âm lớn giữa tăng trưởng tín dụng và huy động. Đỉnh điểm là cuối quý II/2020, tăng trưởng tín dụng so với cùng kỳ lần đầu tụt xuống dưới 10% trong vòng 5 năm qua.

Tuy vậy, nhờ nỗ lực của Việt Nam trong phòng chống dịch, qua đó hạn chế đóng cửa, giảm tác động tiêu cực lên nền kinh tế, nhu cầu phục hồi trong những tháng cuối năm. Các ngân hàng thương mại tích cực hỗ trợ tăng trưởng tín dụng bằng nhiều gói lãi suất ưu đãi. Trong khi đó, NHNN cũng điều tiết áp lực về nợ xấu lên các ngân hàng bằng cách chỉ đạo giữ nguyên nhóm nợ, cơ cấu thời hạn trả nợ, miễn giảm lãi vay… Bên cạnh các quyết định về trần lãi suất tiền gửi, giảm lãi suất… nhằm đạt được mục tiêu tăng trưởng tín dụng 8-10%.

Với mức chênh lệch âm tăng trưởng tín dụng và huy động mở rộng trong năm 2020, thanh khoản của hệ thống ngân hàng dồi dào, dù cho tốc độ hồi phục cho vay có bật tăng cuối năm. Lãi suất liên ngân hàng kỳ hạn qua đêm và 1 tuần giảm mạnh về gần mức 0 là hệ quả của việc dư thừa thanh khoản... Giai đoạn cuối năm 2020 ghi nhận sự cải thiện trong doanh số giao dịch liên ngân hàng, cùng với gia tăng cầu tín dụng nhưng lãi suất vẫn được duy trì tốt thể hiện nguồn cung ổn định.

Do vậy, các chuyên gia của VDSC ước tính mức chênh lệch dương trong tăng trưởng tín dụng và huy động tiền gửi năm 2021 cho kịch bản cơ sở của hồi phục kinh tế, mà trong đó, diễn biến dịch bệnh tại Việt Nam và thế giới đóng vai trò chìa khóa, cụ thể: “Tăng trưởng tín dụng ước tính trong khoảng 11,4-14,7%, bình quân là 13,1%. Tiền gửi khách hàng dự kiến tăng trưởng trong khoảng 9,2- 12,3%, trung bình 10,8%”.

VDSC đánh giá trong năm 2021 khả năng có thay đổi của cấu trúc tiền gửi khách hàng do sự thay đổi mạnh trong lãi suất. VDSC cũng đưa ra dự báo, thu nhập ngoài lãi có nhiều dư địa mở rộng, giúp đa dạng hóa nguồn thu nhập cho các ngân hàng trong năm 2021. Cụ thể, việc theo đuổi xu hướng đa dạng hóa nguồn thu nhập, giảm bớt phụ thuộc vào thị trường tín dụng và tận dụng xu hướng số hóa và thanh toán không tiền mặt, mảng thanh toán trở thành một trong những động lực mới của ngành Ngân hàng. Xu hướng số hóa dịch vụ thanh toán sẽ còn tiếp tục, đầu tư vào công nghệ vẫn sẽ là trọng tâm, các ngân hàng cũng sẽ hướng đến việc mở rộng đến người dùng là khách hàng doanh nghiệp nhỏ và vừa với các dịch vụ được điều chỉnh phù hợp ./.

Khánh Ly